Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
36
JUSTYNAŁUKASZEWICZ
PrzeznieznajomąAutorkędwiemagłoskamioznaczonąPannęM.M.mamy
wytłumaczonązWłoskiegoKomedyjąwe3AktachMiłośćŻołniérska,wWar-
szawiewdrukarniDufour1781nadrugiéjkarciezmienionyjesttytułnaŻoł-
niérznawyprawie,pierwszyzdajesiębyćstosowniejszy.Sztukataniejestna-
pisanąwedługprawidełdramatycznych,wAkciepiérwszymtrzyrazyzmienia
sięscena,trzyzawiązująsięwęzły,przykońcuteżtrzyjestrozwiązań,atak
wjednéjKomedyisątrzyKomedyje;rozmowywniéjsąprzewlokłeawiele
niepotrzebnych,pokazaniesięwAkcietrzecimJenerałajestprzeciwkowszel-
kimprawidłom.Sątowadyoryginałunietłumaczącéj.Wyjąwszyzkilkawyra-
zówniepolskich,tudzieżniektórychsposobówmówienianieużywanych,jako
to:dodomuugęszczać,twarzochapia,przekładprawiewszędziejestgładki
ilepszyodstuinnychprzekładówktóremiodpołowyośmnastegowiekuza-
rzuconoteatrnarodowy(Sowiński1821:75–76).
Niepochlebnaopiniaoautorzeoryginałuwspółgrazsurowąkrytyką
GoldoniegozawartąwrecenzjiteatralnejTowarzystwaIksówzŁgarza
(1815)inegatywnymiuwagami(obokpochwał)womówieniuZakocha-
nych(1817)(zob.Łukaszewicz1997:119).Natomiastpozytywnąopinię
oadaptacjipodzielajątakżedzisiejsibadacze–przedewszystkimdlatego,
żeprzekładająckomedięGoldoniego,tłumaczkawykazałasięznajomością
tradycjikomediowejdell’arte:nieprzeniosłaakcjidoPolski,zachowała
oryginalnewłoskieantroponimylubtylkoniecojespolszczyła,aArlekina
zastąpiłabardziejnaiwnymitchórzliwszymodpierwowzoruTrufaldynem
(Żaboklicki1984:131–132).Jejautorskiwkładwopracowaniewłoskiej
sztukiz1751rokupolegałnacorazwiększymodchodzeniuodorygina-
łuwkolejnychaktach(trzecinapisanyjestwłaściwienanowo):wak-
ciepierwszymwzbogaciłatekstżołnierskimiprzyśpiewkami,awtrzecim
pojawiająsięnawetdodanesceny.PorucznikBrawura(DonGarzia)jest
wyrazistszymodpierwowzoru,bardziejrubasznymwcieleniemżołnierza
samochwała,„wyraźniejzarysowanyjestprocesnadwadamistanużołnier-
skiego,zoskarżycielamiiobrońcami”,wreszcietrochęinnąwymowęma
powtórzonewzakończeniuoryginałuiprzeróbkisformułowaniefigurują-
cejakotytuł:uGoldoniegoszlachetnybohaterDonAlonsowpodniosłych
słowachokreślasięjakoidealny„żołnierzkochanek”(amantemilitare),
„którydlamiłościniepoświęcahonoruisłużyprzedewszystkimsławie
orazojczyźnie”,natomiastuMaliszewskiejrubasznyBrawuraokreśleniem
„miłośćżołnierska”obejmujerównież„własne,atakżeinnychżołnierzy
liczneiłatwemiłosnepodboje”(Łukaszewicz1997:60–63).
Temperamentamplifikacyjny,specyficznarównowagamiędzywier-
nościąoryginałowiaautorskąswobodą,wzmacnianieelementówtypo-
