Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
MariannaMaliszewskaijejSejmwalnycyterskizFrancescaAlgarottiego
37
wychdlatradycjikomediidell’arte,uwypuklaniewybranychcechniektó-
rychpostaci,przydawanierubaszności,włączaniedotekstuprzyśpiewek
–tocechywarsztatuadaptatorskiegoFranciszkaZabłockiego(zob.Łu-
kaszewicz2006).DorobekMaliszewskiejwdziedzinieteatralnej,chociaż
szczupły,możnazatempostawićobokobfitejtwórczościprzekładowej
jejwybitnegokolegipotranslatorsko-adaptatorskimpiórze,któryw1780
roku–kiedyTeatrNarodowywystawiłporazpierwszyMiłośćżołnier-
ską–rozpoczynałkarieręjakodostawcarepertuarudlatejsceny.Istotnie
wszakżeróżniMaliszewskąodZabłockiegowstrzemięźliwośćwewpro-
wadzaniupolskichrealiów.
Doprzywołanychwyżejspostrzeżeńwynikającychzporównania
polskiejwersjikomediizpierwowzoremJadwigaMiszalskadodałakil-
kalattemuhipotezypogłębiająceinterpretacjęadaptacyjnychzabiegów
Maliszewskiej,którąumieściławśródinnychniedocenianych,aniepo-
zbawionychzaletosiemnastowiecznychautorek-tłumaczek,jakBarba-
raRadziwiłłowa,MariaBeataZawiszankaczyAntoninaNiemiryczowa
(Miszalska2007:569–576).Niektóreztychpropozycjikierująuwagęna
–możenadmierniepodkreślanyprzezkrakowskąuczoną–kobiecypunkt
widzeniatłumaczki.Itak„sprytnąwdówkę”BeatricemogłaMaliszew-
skaprzemianowaćnaDati(nazwiskowłoskobrzmiące)wobawie,żeimię
nadanejejprzezGoldoniegobyłobyprzezpolskąpublicznośćkojarzo-
nezkobietąopiewanąprzezDantegoiniepasowałobydopostaci,któ-
rejwulgarnośćiniestosownośćzachowaniazostaływprocesieprzekładu
podkreślone5.MożenawetMaliszewska,modyfikująctępostać,chciała
pokazaćantyprzykładkobiecości.NatomiastwustaPantalona,nazwanego
przeztłumaczkęBizoniozym,włożonezostaływypowiedziocharakterze
umoralniającym6.Zaostrzeniekrytykiwstosunkudożołnierzy,ichtrybu
życiaistosunkudomiłościmoże–jaktwierdzidalejMiszalska–dziwić,
jeślisięweźmiepoduwagę,żekomediaGoldoniegozostałaprzeniesiona
ześrodowiskamieszczańskiejWenecjidozasadniczoszlacheckiejkultury
osiemnastowiecznejPolski.Przecieższlacheckakulturacharakteryzujesię
wielkąestymądlacnótżołnierskichistworzonaprzezwłoskiegokomedio-
pisarzafiguraszlachetnegożołnierzaDonAlonsaznakomiciedoniejpasu-
5Wartojednakzaznaczyć,żepolskarecepcjaDantegobyławoświeceniuskromna,
apierwszypełnypolskiprzekładBoskiejkomediipowstałdopieronapoczątkuXIXwieku
(por.Litwornia2005).
6Notabenezgodniezewolucjątejpostaciwreformiekomediiprzeprowadzonejprzez
Goldoniego.
