Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
XXVIII
Wstępdowydaniapolskiego
myślicieli,którzyrozwijalibykoncepcjemistrzawtwórczy
izarazemoryginalnysposób,jaknaprzykładuczyniłtoIngar-
denwstosunkudoHusserla.FilozofiaBergsonapozostajewięc
czymśwyjątkowymwtymsensie,żejejodmiennośćwzględem
innychsystemówfilozoficznychisposobówfilozofowaniama
charaktergatunkowy,azarazemgatunektenmatylkojednego
przedstawiciela.
Oczywiścieniemożnazaprzeczyćtrwałemuwpływowi
różnychwątkówbergsonizmunaniektórychmyślicieli,nie
tylkozresztązkręgufilozofów.Typowymprzykłademwyko-
rzystaniapewnychelementówmyśliBergsonaprzytworzeniu
własnegosystemujestprojektjezuityPierre’aTheilardade
Chardin,osobliwaimiejscamidośćmętnapróbazespolenia
bergsonowskiegoewolucyjnegokreacjonizmuznieortodok-
syjniepotraktowanymchrześcijaństwem27.DeChardin,podej-
rzewanyomistyfikacjęzwiązanąztakzwanymczłowiekiem
zPiltdown,zawszelkącenępragnąłobronićcoś,czegoobronić
sięnieda,amianowicie„chrześcijańskiewolucjonizm”.Oka-
załsięontakimsamymhumbugiemjakspreparowanepoprzez
połączenieludzkiejczaszkizmałpiąszczęką„brakująceogni-
wowteoriiDarwina”.
WątkizaczerpniętezBergsonaiwplatanewewłasnądok-
trynęmożnaznaleźćrównieżuinnychfilozofówfrancuskich,
czasembardzoróżnych,takichjakEmmanuelLévinas(który
twierdzi,żeBergsonowskiesejObezpośrednichdanychświa-
domościtojednazpięciunajważniejszychksiążekfilozoficz-
nych,jakiekiedykolwiekpowstały)czyGillesDeleuze,autor
książkiBergsonizm,wykorzystującyteorięobrazuBergso-
nawanalizachzzakresuestetyki.Inspiracjebergsonowskie
onBergson’sTheoryofTimeSeenthroughtheWorkofGillesDeleuze,„Stu-
diaPhenomenologica”2011,t.11,s.309-325;B.Russell,ThePhilosophyof
Bergson,„TheMonist”1912,t.22,nr3,s.321-347.
27
M.Barthélemy-Madaule,BergsonetTeilharddeChardin,Seuil,Paris
1963.
