Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Szesnastowiecznyparyskiobserwatortakopisuje,pełenzafraso-
wania,religijnośćotaczającegogoświatafrancuskichelito
Iludziśjestateistów.ToznaczyludzibezBoga,którzyjednakniesą
aniżydami,aniTurkami(mahometanami—A.W.),aniheretykami,
anikatolikami,anichrześcijanami,którzynieznająaniwiary,aniprawa,
alenaśmiewająsięzewszystkichreligii,obyczajów,nakazówiceremonii
zcałegoświata,iktórzyżyjąniczymepikurejczycy,niezważającaninażycie
przyszłe,aninato(doczesne—A.W.)(...)Jestpewne,żewiększośćznich
gnieździsięwkościelerzymskim:sątogłówniecichrześcijaniedelikatni
izniewieściali,źleschrystianizowani,porzuceninapastwęwszelkiegozła,
którzynieumiejąznieśćcierniJezusaChrystusa
67
.
Słowatewskazujązjednejstronynawystępowaniekręgówepi-
kurejskichweFrancji,zdrugiejstronypokazują,żekręgitebudzą
—pośródinnych,wykształconychFrancuzów—zażenowanieiwstyd.
NiemamywielupodobnychzapisówzItalii,gdziepanowałaakceptacja
dlatychzjawisk,nawetwówczesnympapiestwieipośródhierarchów.
Dlategobyłobyuproszczeniempowiedzieć,żeRenesansjakotaki
zawszeiwszędziemacharakterlaickiinieortodoksyjny,abezbożny
Machiavellijestjegoarchetypicznymprzedstawicielem.
HistorycydzielądziśchętnietokulturowezjawiskonaRenesans
WłoskiorazRenesansPółnocny.Podtymdrugimterminemrozumie
sięwszystkieodrodzeniowenurtyspozaPółwyspuApenińskiego,
np.Renesanshiszpański(geograficzniewszaktopołudnieEuropy).
Szczególnietenostatniwsposóbzasadniczyróżnisięodswojego
laickiegowłoskiegoodpowiednika,ajegonajwiększymdziełemjest
królewskipałac-klasztorEscurial
68
.CechąRenesansuPółnocyniejest
bowiemagnostycyzm,ateizm,laicyzmijakaśmistycznaneopogańska
heterodoksja.Przeciwnie,wyznawcywyżejwymienionychdoktrynsą
tutajpostrzeganijakoludzieDbezbożniizwyrodnialiumysłowo,ra-
67
G.DuPréau,Desfauxprophetes,seducteursethypocrites,quiviennentdnousenhabit
debrebis:maisaudedanssontloupsravissans,Paris1563,s.9v.-98r.
68
E.Bertaux,ElEscorial,monumentodelrenacimiento,DArquitectura”,1923,nr50,
s.198-201.
41
