Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Religijnysensmitu
Otoźródłosłówterminureligia.Włacinierzeczownikreligio
oznaczawzgląd,wątpliwość,skrupuł,zabobonnąobawę,skrupu-
latność,sumienność,jakrównieżpobożność,bogobojność,religij-
nynakaz,przesądorazobrzęd,wreszcie–świętość,nietykalność
iprzedmiotkultu.Czasownikreligareznaczy:związać,przywiązać,
przewiązać;rozwiązać,np.odwiązaćcumy,czyliodpłynąć.Zkolei
czasownikreligereznaczy:byćpobożnym,bogobojnym.Tedyprzez
religię–zważywszynazwiązekznaczeniowyzreligare–należało-
byrozumiećrozwiązywalnąwięźjednostekzjednoczonych
wspólnymkultem,zjednoczonychuznawaniemzaświętośćtegosa-
megoobiektulubtychsamychobiektów.
Jeżeliterazzastosowaćszablonnaszejformalnej(społecznofilo-
zoficznej)definicjimitu,tomitrozumianyreligijniejestekspresją
–wobrębiezbiorowościzjednoczonejwspólnymkultem–elemen-
tarnychmocyodpowiedzialnychzagenezęiaktualnąpostaćtejże
zbiorowościjakomocyboskich,jakomocyobdarzonychwłaści-
wościamiponadludzkimi.
Ztakąpostaciąmituspotykamysięnajczęściej.Wymiarkosmo-
goniczny(powstawanieświatów)iteogoniczny(powstawaniebogów)
dostarczajątławszelkiejmitologiiarchaicznej,czylitakiej,którapo-
zostajecałościowymobrazembytowaniadanejwspólnotyjakobyto-
waniazakorzenionegowrzeczywistościnadprzyrodzonej.Naobraz
ówskładająsię:ścisłaprzynależnośćwzajemnafaktówiwartości3,
wyobrażeniecentralnegopunktu,miejscawświętejprzestrzeni,skąd
wychodziidokądpowracawszelkiestwórczedziałanie,wreszcie:wy-
obrażeniewiecznego,kolistegoczasu,któregobiegjestodmiennyod
bieguczasupotocznego,zjakimmamydoczynienianacodzień.
3Jesttoszczególniewidocznewgreckiejkoncepcjitragizmuludzkichdziałań
wyznaczonychprzezponadjednostkowylos:czystedziałaniezawierasamowsobie
potępienielubzbawienie,natomiastświadomość,intencjadziałającegopodmiotunie
liczysię.NajlepszyprzykładtohistoriaEdypa,aleniedalekowtylepozostajeSokra-
tejskidaimonion,któryodzywasię,bypoprostuodradzićjakiśniewłaściwyczyn.
Sokratesoweracjonalizacje,poszukiwaniateoretycznychkryteriówsłusznościetycz-
nej,możnauznaćzaprzejawzmaganiasięwoli,któradochodzidoświadomościauto-
nomicznejmotywacjiczynuindywidualnego–zczystąfaktycznościąpostępowania
uświęconegotradycją,zwyczajemczywiarąreligijną.
12
