Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nowemu,lepszemu–bojakobygwarantującemupokój,szczęśli-
wośćwieczystąiporządekmoralny–mitowichrześcijańskiegozba-
wienia.TendencyjnośćAugustynawymuszonajestwdużejmierze
sytuacjąhistoryczną:trzebazrobićwszystko,byzapobiecmargina-
lizacjirosnącegowsiłęchrześcijaństwanarzeczustępującego,ale
ciąglekrzepkiegopogaństwa3.Zakończmyuwagą,żetezaeuhe-
meryzmuwniecozmodyfikowanejwersjimogłabyzpowodzeniem
zostaćzastosowanatakżedożydów:Mojżeszjakowielkipolityk
wmawiarodakom,żeprzodkowieczciliJahwe,arobito,byzagwa-
rantowaćspójnośćwspólnotyżydowskiej.
2.Naiwnośćpoetyckaipoetycznateologiadziejów
Wyobraźniaipoezja
DwuznacznepodejścieVicadomitujestświadectwemchwiejno-
ścimyślicielikatolickichwstosunkudosymbolicznegoobrazujako
przekaźnikaukrytejprawdymetafizyczno-teologicznej.Podobnie
jakśw.Augustyn,którykładłpodwalinypodnowyświatopogląd
religijny,Vico–broniącysięprzedkartezjańskimracjonalizmem
iredukcjonizmemprzedstawicielkatolicyzmubogatszegookilka
epokdoświadczeniadziejowego–zrazudowodzi,żeopartenapoezji
myśleniemitologicznejestprzebrzmiałąformąświadomościzbioro-
wej.Następniesnujewizjęalternatywną–aprzecieżodwołujesiędo
symboliikonstrukcjipoetycznych,taksamojakpostępowałypoko-
leniawcześniejsze4.MożetylkowyraźniejniżuAugustynadocho-
dziuVicadogłosupoetycznasamowiedza,tzn.poczucieformalnej
ciągłościnarracjimitologicznejihistoriozoficznej,którenależyjego
zdaniemodczytywaćjakoekspresjetejsamej,niepodzielnejmądro-
3KrzepkiegodziękidziedzictwuduchowemuJulianaApostaty,którykosztem
chrześcijaństwaumacniałreligiępogańską.Podbudowywałjąteoretycznieneoplatoń-
skimheliocentryzmem.Zob.JulianApostata,DIoulianouAutokratoroseistonbasilea
Helionprossaloustion”,w:tenże,Oeuvrescomplètes,t.II,cz.2:DiscoursdeJulienEmpe-
reur,LesBelles-Lettres,Paris1964,zwłaszcza§5.
4Wdalszymciąguopieramysięna:G.Vico,Naukanowa,przeł.J.Jakubowicz,
PaństwoweWydawnictwoNaukowe,Warszawa1966(wyd.oryg.1725).
23
