Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpierwszy
NapoczątkuwrześniaodbyłosięwKijowieposiedzenieradykozackiej,
naktórympostanowionozłożyćwKaniowiecałąartyleriękozackąorazwy-
słaćposłówdoWładysławaIV
.Wskładdelegacjiweszli:IwanBojaryn,Boh-
danChmielnicki,RomanPołowieciIwanWołczenko.Kanclerzwielkilitewski
AlbrychtRadziwiłłzanotowałwpamiętniku:„WPolscenastałspokójzKo-
zakami,któryniewymuszony,aleraczejpobłażliwyzpowoduburzącegosię
wojska,dałimprzyzwoitewarunki.Wbitoimwgłowytębojaźń,byniewy-
nosilisięponadswójstansłużebnyinieknulicorazwiększychzbrodni”
4
.
Posłowiepokornieprzyjęliwarunkinarzuconeprzezsejm.Poichpo-
wrocienaUkrainęnauroczyskuMasłowyStawnadRosiąodbyłosięnapo-
czątkugrudniaposiedzenieradykozackiej,naktórymhetmanPotockimia-
nowałstarszyznę.Takjakpolecono,wywodziłasięonazeszlachty.Komisa-
rzemzostałPiotrKomorowski,pułkownikiemczerkaskim—rotmistrzJan
Giżycki,perejasławskim—StanisławOłdakowski,kaniowskim—Ambro-
żySiekierzyński,korsuńskim—KirykCzyż,białocerkiewskim—Stani-
sławKaleński,aczehryńskim—JanZakrzewski.Dwóchesaułówwojsko-
wych—LewkaBubnowskiegoiIliaszaKaraimowicza—dobranospośród
Kozaków,podobniejakiesaułówpułkowych:KalenikaProkopowicza,Lew-
kaMokijewskiego,JakubaAndryjewicza,IwanaNesterenkęButa,Mojżesza
KorobczenkęiRomanaPesztę.Pozatymnominacjęotrzymałosześćdziesię-
ciusetnikówisześćdziesięciuatamanówsotennych.Dotychczasowypisarz
wojskowyBohdanChmielnickimusiałsięzadowolićnominacjąnasetnika
pułkuczehryńskiegozpensjądwustuzłotychrocznie.
Wydawałosię,żecizpowstańców,którzywynieślicałogłowyzpólbi-
tewnychorazpierwszej,najkrwawszejinajokrutniejszejfalirepresji,amieli
szczęścieznaleźćsięwśródsześciutysięcyzapisanychdonowegorejestru,
mogliterazspokojniemyślećoprzyszłości.Jeszczepewniejczulisięucieki-
nierzydoRosji,którychcarMichałRomanowosadzałwtwierdzachifortecz-
kachnadgranicznych,wcielałdowojskalubwypłacałimzasiłki.Losrzucił
ichdoCzugujewa,Putywla,Woroneża,Jelcaiinnychmiastnapołudniowo–
-zachodnichkresachpaństwamoskiewskiego.Niektórzytrafilijeszczedalej,
doTułyiKurska.Samotnychalbotych,którzypozostawilirodzinywRze-
czypospolitej,wojewodowierosyjscywykorzystywalidoakcjiszpiegowskich
4
A.S.Radziwiłł,PamiętnikiodziejachwPolsce,t.2,Warszawa1980,s.103.
15
