Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
NapłonącejUkrainie
przeciwPolsce.Zaopatrywaliichwpaszportyinakazywalizbieraćwiadomo-
ścigłównieocharakterzewojskowym,międzyinnymioliczebnościidys-
lokacjioddziałównapograniczu.Przyznaćtrzeba,żepracatabyłazorgani-
zowanadoskonale,aPrikazPoselskiwMoskwie,zajmującysięstosunkami
zzagranicą,miałpełneręceroboty,bowiemstosowneraportynadchodziły
nieustannie.NiepróżnowałrównieżPrikazRazriadny—urządsprawujący
pieczęnadwojskiemigrodaminapołudniukraju
5
.
MimospokojunaUkrainiesprawakozackanadalzajmowałaumysły
współczesnych.Jedniobawialisiępowtórzeniakrwawychwydarzeńsprzed
kilkunastumiesięcy
,drudzymarzyliozmianiepostanowieńsejmowychiroz-
szerzeniuswobódzaporoskich,inniwreszcietraktowaliwydarzeniaroz-
grywającesięnakresachjakodogodnypretekstdowywieranianaciskuna
Rzeczpospolitą.CelowaławtymTurcja.Od1634rokuwstosunkachpol-
sko–tureckichobowiązywałtraktatpokojowyzawartypodKamieńcemPo-
dolskim.TurcjaiRzeczpospolitazobowiązywałysięwnimmiędzyinnymi
wzajemniedopowstrzymywaniaTatarówprzedwdzieraniemsięwgranice
polskie,aKozakówodnapaścinaziemiepodległePorcie.Postanowieniate
byływszakżenagminniełamane.Obydwajsygnatariuszetraktatudoskona-
lezdawalisobiesprawęzwłasnejbezsilności,alenieustannieponawialiżą-
danieichprzestrzegania,pragnącprzynajmniejograniczyćgroźne,nietylko
dlapogranicza,„inkursje”tatarskieikozackie.
W1640rokuruszyładoTurcjiwielkalegacjakierowanaprzezpodkomo-
rzegolwowskiegoWojciechaMiaskowskiego.Wkrólewskiejinstrukcjizale-
canoposłowi„ponowieniepakt”zsułtanemorazprzypomnienieniedawnej
surowejrozprawyRzeczypospolitejzezbuntowanąKozaczyzną.Zwraca-
nojednocześnieuwagę,że„Kozakównigdybysiętakwielenienamnoży-
ło,gdybyTatarowie,wielkimiwojskamiwpaństwaRzeczypospolitejwpa-
dając,ubogichludzimajętnościpopaliwszy,żonyidzieciwniewolęzabraw-
szy,samikozackiejswawolinienamnożyli.Boubodzyludzie,niemającsię
czymżywićiprzyczymzostać,naswawoląsięudawali,chlebaipożywienia
sobieszukając”.Gdybyzaśwezyruznał,żeprzyczynąnapaścitatarskichsą
zkoleiKozacy,należałotłumaczyć,iż„nasi,jeślikiedykilkaczółnówwpad-
5
Por.np.WossojedinienieUkrainysRossiej.Dokumientyimatierialywtriechto-
mach(dalej:Wossojedinienie),t.1,Moskwa1954,s.261in.
16
