Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
odwołujesiędokilkufundamentalnychdebatocharakterzefilozoficznym,
którychrozstrzygnięciemogłobymiećwpływnacharakterpsychologii
jakonauki.Wszystkieonewiążąsięwjakimśistotnymaspekciezprob-
lematykąpodmiotu.Należątuwięcprzedewszystkimsporydotyczące
istotypsychikiiświadomości,wolnościludzkiegopostępowania,natury
człowiekaorazproblemupsychofizycznego.Kwestieteprzezdługiczas
niebyłyprzywoływaneexplicitewrefleksjiczybadaniachnaukowych.
Obecniewkraczająonewcentrumnaukowej(właśnie:naukowej,anie
jakdawniejfilozoficznej)dyskusji.Badaczezróżnychdziedzinaktyw-
niepodejmujązagadnieniaproblemuświadomości(Damasio1994/2002,
1999/2000a,2000b;Edelman1992/1998;Velmans2002,2003),podmio-
towości(BarghiFerguson2000;Bargh2005,2008;Wegner2002,2005),
woli(Libet2003;Pockett2004;Wegner2002),anawetpodstawreligijno-
ściimoralności(Gazzaniga2005/2006;Greene2003,2005,2009;Chur-
chland1999/2002).Iniechodzitutylkoobadanietego,jakludziewidząte
zagadnienia(awięcoczęstewpsychologiibadanianadpoczuciemwolno-
ści,podmiotowości,sprawstwaitp.),aleofundamentalneskądinądpytanie
oto,jakjestwistocie.Stawkajestwysoka,gdyżdotyczynietylkoustaleń
czypostępówwszczegółowychkwestiachbadawczych(interesujących
zasadniczoprzedewszystkimsamychnaukowców),leczczegośowiele
więcej:świadomościnassamychizwiązanychztymewentualnychprze-
mianwmentalnościorazichkonsekwencji.
Zarazemkonkluzje,jakiezdająsiępłynąćztychbadań,mogąwydaćsię
niepokojące.Pozwolętusobienazacytowanieprzykładowychstwierdzeń,
gdyżdatomożliwośćuchwyceniaklimatu,októrymmowa.ItakJames
Uleman,badaczreprezentującynurtsocialcognition,piszeoimplikacjach
koncepcjitzw.nowejnieświadomości,wypracowywanejnagruncietychże
nauk:ntakjakinnekoncepcjenaturyludzkiej(ł)[ta]-jeślijużzosta-
niewpełniwyartykułowana-możemiećpotencjałzrewolucjonizowania
naszegorozumienianassamychizmianynaszychspołecznychinstytu-
cji(ł).[Choć]niejestjeszczejasne,czynowanieświadomośćmusista-
nowićwyzwaniedlanaszychfundamentalnychpojęćwolnejwoliispo-
łecznejodpowiedzialności,zasługiiprzewiny,jaiwierzeńreligijnych”
(Uleman2005,s.14-15).Jestjednakznamienne,żetotewłaśniekwestie
współczesnebadaniazdająsięstawiaćwnowymświetle.ZkoleiWilliam
Ramsey,StephenStichiJosephGarontakpisząomodelachkoneksjo-
nistycznych:ntakjaktowidzimy,tococzynipewnegorodzajumodele
koneksjonistyczneprawdziwierewolucyjnymi,towsparcie,jakieniosądla
eliminatywizmuwstosunkudocentralnychkwestiipotocznejpsychologii
(ł).Jeślimamyrację,konsekwencjetegorodzajukoneksjonizmurozcią-
gająsiędalekopozadomenęnaukpoznawczych,zwłaszczażetemodele,
jeśliodniosąsukces,wymagaćbędąradykalnejreorientacjisposobu,wjaki
myślimyosobiesamych”(Ramsey,StichiGaron2002,s.93).Bardzo
podobnesformułowaniamożnaodnaleźćrównieżwpracachczołowych
