Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
miwarstwamiwkonstytucjipodmiotu,któreujawniająsięwokreślonych
nastawieniach.Itaknp.Husserlpisze,żedoistotyczystegonja”należy
to,iżmożeonouchwycićsamosiebiejakoto,czymjestijakfunkcjonuje,
itymsamymuczynićsiebieswoimprzedmiotem(por.Husserl1924/1974).
Trzebajednakzauważyć,żewówczasniemamyjużdoczynieniazową
pierwotnąświadomościąsiebie,którazachodzinapoziomienierefleksyj-
nym,uprzednimwstosunkudowszelkiejobiektywizacji.Otym,żetaka
interpretacjajestwłaściwa,upewniazresztąsamfragmentzIdeiiIIHus-
serla,wktórympiszeonofenomenologicznejprzemianiencogito,które
razjestniepoddanymrefleksji,pierwotnymcogito,pewnymcogitoowego
pierwotniespełniającegojeczystegoJa,ainnymrazempoddanymreflek-
sji,awięcistotnieprzemienionym,intencjonalnymobiektem”.Mimoto
jednakHusserluważa,żenjednoidrugieczysteJanaprawdęjesttosamo,
tylkowłaśnierazdane,drugirazniedane”(Husserl1924/1974,s.144).
Przyprzejściuodnierefleksyjnegocogitodouchwyceniagowrefleksji
dokonujesięprzytymzmianacałegoprzeżycianja”.Jednaktym,cosię
zmienia-podkreślaHusserl-jestniesamonja”(którepozostajetosamo),
alewłaśnieprzeżycie,wktórymjestonodane.Tylkodlatego,żeistnie-
jenja”podmiotowezapewniającejednośćapercepcji,możesięonosamo
odnajdywaćtakżejakonja”empiryczne.JakpiszeKant:n«Jajestemświa-
domsiebiesamego»jestmyślązawierającąwsobiepodwójneJa:jajako
podmiotorazjajakoprzedmiot.Możliwościtego,żeja,którymyślę,sam
dlasiebiejestemprzedmiotem(naoczności)iwtensposóbmogęodróżnić
siebieodsiebiesamego,zgoławyjaśnićsięnieda,choćjesttoniewąt-
pliwymfaktem”(Kant1781/2001,s.30).Wtensposóbpodmiotempi-
rycznyopartyjestnazdolnościpewnegonjamyślę”douświadamiania
sobieswoichstanówiwłasności.nWsposóbzamierzony-piszeHusserl
-zagłębiamsię«wdoświadczenie»iewentualniezczystoobserwacyjnym
zainteresowaniempoznajęsiebie«bliżej».(ł)powiązaniedoświadczeń
siebie«poucza»mnie,żeczysteaktymojegoJarozwijająsięwodpowied-
nichsubiektywnychokolicznościachwsposóbunormowany”(Husserl
1924/1974,s.352).Kantnazywatoaprehensjąpodmiotuempirycznego
(wodróżnieniuodapercepcjicechującejpodmiottranscendentalny).
Poznawaniesiebiedokonujesiętu-podobniejakpoznawanieprzed-
miotów-zasprawądoświadczeńiobserwacji,tyleżetudotycząone
własnychprzeżyć,postaw,zachowań,nawykówitp.,aniewłasności
fizycznychobiektów.Wtymsensieniktnienzna”siebie,ajedyniesiebie
npoznaje”.Życiepsychicznenieustanniesięzmienia(por.James1890).
Każdeprzeżyciepozostawiajednakposobiepewnądyspozycjęistwarza
cośnowegowzakresiepsychicznejrealności.MówiącjęzykiemHusserla,
przebiegprzeżyćczystejświadomościprowadzidoukonstytuowaniasię
empirycznegonja”.nCzłowiekzachowujesięcoraztoinaczej,macoraz
toinnyaktualnyświatotaczający,innepolażywychiukrytychwstępnych
danych:alejestnietylkojakocielesny,lecztakżejakoduchowytypten
