Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wpołudnie
21
mocnoobciążona.Dokładnośćpomiaruokażesięteżnieporównanielepsza,jeśli
wtymmiejscu,naktórebędziepadałcieńkoralików,położymypłaskąpłytę.Jeśli
będzieonaciemna,tonależyprzykleićnaniejdużyarkuszpapieru(powierzchnia
papierumusibyćidealniepłaska).
Sampomiarbędziepolegałnazmierzeniuodległościlmiędzycentralnymipunk-
tamicienikoralików.Będzieonznaczniedokładniejszy,jeślinajpierwzaznaczymy
położeniecentróweliptycznychcienikoralików,adopieropóźniejzmierzymyodle-
głośćlmiędzyzaznaczonymipunktami.Położeniezaznaczanychpunktówwzględem
kształtucienikoralikówmusibyćtakiesamo.Pomiaryodległościdilpowinnybyć
wykonanebardzostarannie,adokładnośćustaleniaodległościcentrówcienikorali
niepowinnabyćmniejszaniż1mm.Zrozwiązaniaprostegozagadnieniageome-
trycznegowynika,żewchwilipomiaruz.arctg(l/d).
WPolscemomentnajwyższegopołożeniaSłońca,czylimoment,wktórympo-
miarpowinienbyćprzeprowadzony,następujenieogodzinie12:00,leczmiędzy
11:05a12:05czasuzimowegoorazmiędzy12:20a13:10czasuletniego.Mo-
menttenzależyodmiejscaobserwacji.Jeśliniepotrafisz,choćbywprzybliżeniu,
określićdokładniechwiligórowaniaSłońcawzenicie,tonajwłaściwszewydajesię
wykonanieseriipomiarówwartościzwpodanychwyżejprzedziałachczasuwkil-
kuminutowychodstępach(np.co10min)inapodstawieotrzymanychwyników
wyznaczyćminimalnąwartośćodległościzenitalnejzmin.Wszyscyobserwatorzy
powinniwykonywaćpomiarywtymsamymdniu.Żadnejzekippomiarowych
niemogąprzeszkodzićwwykonaniutychpomiarówanichmury,aniinneokolicz-
ności.Dziś,dziękipowszechnejłącznościtelefonicznejiinternetowej,uzgodnienie
dogodnegodlawszystkichterminuchybaniepowinnonastręczaćtrudności.
DoobliczeniazakrzywieniapowierzchniZiemimiędzydowol-
nąparąobserwatorów,np.AiB,jestjeszczepotrzebnaprze-
strzennaodległośćobserwatoróws
AB.Najprostszymsposobemjej
określeniabędzieskorzystaniezmapyoodpowiedniejskali.Mapa
musiobejmowaćobamiejscaobserwacji,alejejskalapowinnabyć
najmniejszazmożliwych.Spełnieniewarunku,bywszyscyobser-
watorzyznajdowalisięwzdłużliniiwytyczonejprzezkierunekdo
Słońcawmomenciejegonajwiększegowzniesienia,czyliwzdłuż
kierunkupółnoc–południe,znacznieupraszczageometrycznąana-
lizęproblemu(patrzrys.2.11).Jednakniewielkieodstępstwaod
tegowarunkusąmożliwe,aichzaburzającywpływnakońcowy
wynikmożnapominąć.Jeśliodległośćmiędzyobserwatoraminie
będzieprzekraczałakilkusetkilometrów,tozaodległośćmiędzy
miejscamiobserwacjis
ABmożnaprzyjmowaćrzutodległościL
AB
wyznaczonejzmapynakierunekS–N:s
ABdL
AB
S-N.Dlakilkuset-
kilometrowychodległościmiędzyobserwatoramis
ABmożnaobli-
Rys.2.13.|Kątαpowi-
czaćzzależności:s
ABdL
AB
S-NdL
ABlcosα,gdzieαjestkątemmiędzy
nienbyćjaknajmniejszy
