Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
2.Ziemia
powinnisięznajdowaćwzdłużliniiwytyczonejprzezrzutkierunkudoSłońcana
powierzchnięZiemiwchwilipomiaru,czyliwzdłużkierunkuwskazywanegoprzez
cieniepionowychprzedmiotów.Zorganizowanietakiegopomiarubyłobyjednak
znacznietrudniejszeodpomiarunajwyższegowzniesieniaSłońca.
WyznaczeniepromieniakrzywiznypowierzchniZiemimiędzydwomadowolnymi
punktamiobserwacyjnymibędziemożliwetylkoprzyzałożeniu,żeodległośćSłońcajest
bardzodużawporównaniuzodległościąmiędzytymipunktami.Jeślibędzieszchciał
samodzielniesprawdzić,czyjesttoprawda,tobędzieszmusiałwykonaćprostąobser-
wacjęopisanąwrozdzialepoświęconymSłońcu(NWyznaczanieodległościdoSłońca”).
Terazprzyjmijmy,żetakrzeczywiściejest.Takiezałożenieupoważnianasdouznania
tego,żepromieniesłonecznedocierającedokażdegomiejscaZiemisąrównoległe.
Zadaniekażdegoobserwatorabędziepolegałonatym,bywumówionymdniu
zmierzyćnajwiększąwysokośćSłońcanadhoryzontem,czylinajmniejsząkątową
odległośćSłońcaodzenituzmin(rys.2.11).Wykonanietakiegopomiaruwdwóch
miejscachpozwoliłobytylkonastwierdzeniezakrzywieniapowierzchniZiemimię-
dzytymipunktami.Pomiarwtrzecimmiejscuumożliwiustalenie,czyzakrzywienie
powierzchniZiemimiędzyinnymidwomapunktamijestpodobne.Gdybyokazało
siętoprawdą,tozałożenie,żeZiemiajestkulą,byłobyjużbardzouwiarygodnione.
Rysunek2.12ilustrujeproponowaną
metodępomiaruzmin.Zapewniaonanieco
większądokładnośćpomiaruniżklasyczna
metodaEratostenesa,apomoceniezbędne
dojejprzeprowadzeniamożnałatwowyko-
nać.Proponowanysposóbpomiarukątazmin
opierasięnazaufaniudobudowniczychdo-
mów–żepodłogawmieszkaniujestpłaska
ipozioma.Wpobliżuoknanależypowiesić
nićobciążonąciężarkiem.Wcześniejnależy
naniąnanizaćdwaidentycznekoralikiwta-
kichmiejscachiwtakiejodległościodsiebie,
abyichcieniebyływidocznenapodłodze.
Średnicakoralikówniemożebyćmniejsza
niż1/100odległościodpowierzchni,naktó-
Rys.2.12.|WyznaczeniekątowejodległościSłońca
rąbędziepadałichcień.Odległośćmiędzy
odzenituzwymagapomiaruodległościdil
środkamikoralikówdnależybardzodokład-
niezmierzyć.Niepowinnabyćonamniejsza
niżokoło0,5m.Jeśliwielkośćkoralikówbędzieodpowiednia,tonapodłodze
zauważymymaleńkieliptycznycieńkoraliotoczonypółcieniem.Jeślikoralikibędą
zbytmałewporównaniuzodległościądopodłogi,tobędziewidocznytylkoich
niewyraźnypółcieńipomiarmożebyćmniejdokładny.Dużouwagiicierpliwości
będziewymagałozapewnieniebezruchunici.Łatwiejtoosiągnąć,jeślinićbędzie
