Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AndrzejKorytko
UniwersytetWarmińsko-MazurskiwOlsztynie
Sejm1646rokujakoprzykładsprzeciwu
wobecpolitykikrólewskiej
Wprowadzenie
PierwszadekadapanowaniaWładysławaIVWazyniebudziławiększych
kontrowersjiwśródszlachty.ZwycięskawojnazMoskwą,rozejmzeSzwecją,
stłumieniepowstańkozackich:PawłaPawlukaw1637r.iJakubaOstrzanina
(Ostranicy)w1638r.tobilans,któryprzyniósłpopularnośćwładcyikazałsta-
nompatrzećzoptymizmemwprzyszłość.Tymczasem,jakutrzymywałWłady-
sławCzapliński1,uwładcyjużoddawnadojrzewałplanwojnyzTurcją.Światło
dzienneprojektwalkizPółksiężycemujrzałjużnasejmiew1640r.,narazie
wniecozawoalowanejformiepropozycjiodtronu,wygłoszonejprzezkanclerza
wielkiegokoronnegoPiotraGembickiego2.Królsondowałteższlachtęwkolej-
nychlatach,wplatającsprawęwinstrukcjęnasejmikiw1641r.,czywspomi-
nającowojniezTataraminasejmienadzwyczajnymrokpóźniej3.Bardzopraw-
dopodobne,żeprzygotowaniadowojnyzPortąwykrystalizowałysięw1644r.,
zwłaszczapozwycięstwienadTataramipodOchmatowem(30stycznia)iwie-
ściamioprzygotowaniachtureckichdowojnyzWenecją.
Realizacjaplanuwymagałajednakzgodysejmu.Rozpoczętywlutym1645r.
sejmzwyczajny,zajętygłównieregulacjągranicmiędzyRzeczpospolitąiMo-
skwą,rozszedłsięostateczniebezuchwaleniakonstytucji.Królpostanowiłdzia-
łaćnawłasnąrękęiposzukiwaćsojuszników,którzywsparlibyjegodziałania
militarnieifinansowo.
1
W.Czapliński,WładysławIVijegoczasy,wyd.2,Warszawa1976,s.363.
2
BibliotekaUniwersytetuWrocławskiego,Akc.1949/440,k.24,Diariuszsejmuwalnegowar-
szawskiego1640.WładysławIVpunktdotyczącyniebezpieczeństwaturecko-tatarskiegoposta-
wiłnatajnejradziesenatuwczasiesejmu(20-21maja).A.S.Radziwiłł,Pamiętnikodziejach
wPolsce,tłum.ioprac.A.PrzybośiR.Żelewski,t.2,Warszawa1980,s.208-209.
3
W.Czapliński,op.cit.,s.363-364.
