Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
JarosławRokicki
Matenproces,jakpamiętamy,przyczyniaćsiędowzrostujednościświataiuczy-
nieniagowspólnymdlawszystkichludzi.WedługPiotraSztompki,owawspólnota
wyrażasięwkilkuwymiarach,spośródktórychdonajważniejszychnależą:
a)jednośćsiecipołączeńkomunikacyjnychitelekomunikacyjnychzdynamicznie
rozwijającymsięInternetemnaczele,
b)corazmocniejzależnychodsiebiesiecipowiązańekonomicznych,finansowych,
politycznych,strategicznychikulturalnych,
c)noweformyorganizacjiponadnarodowychwewszystkichwyżejwymienionych
dziedzinach,
d)oderwanieżyciaipracycałychkategoriispołecznychodkonkretnegomiejsca
2
(deterytorializacja).
Skutkiemtychzmianstająsię:unifikacjarynkówekonomicznych,uniformizacja
struktur,norm,wartościiwzorówspołecznych,homogenizacjakultury,pluralizacja
tożsamościi„uelastycznienie”społecznychwymiarów(wtymprzedewszystkimet-
nicznegoinarodowego)świadomościjednostek.Globalizacjazmieniatakżepolityczny
obrazwspółczesnegoświata,uporządkowanegowedługuznawanychzaoczywiste
(przynajmniejwEuropie)kategoriinaroduipaństwa.Zaczynaprzeważaćopinia,że
państwonarodoweprzestajebyćpodstawowąformąorganizacjipolitycznejspołe-
czeństwludzkich,akulturanarodowagłównymkryteriumporządkusymbolicznego.
Globalizacjalub,jakwoląfrankofoniifrankofile–mondializacja,cowynikazsa-
mejnazwyprocesu,powinnaobejmowaćoczywiściecałyświat.Wieledanychjednak
wskazujenato,żenadużychobszarachZiemi,oilenienaichwiększości,niewidać
żadnychsymptomówglobalizacji.JaktoująłAleksanderPosern-Zielińskiwdyskusji
wtrakcietrwaniakonferencji,zktórejpochodząmateriałyzamieszczonewtymtomie,
globalizacjakończysiętam,gdzieniedocieraenergiaelektryczna.Aniedocierana
przykładdookoło80procentobszarówAfryki.RównieżiwEuropiemoglibyśmy
znaleźćspołecznościimiejsca,gdzie–mimożejesttamprąd–procesyglobalizacyjne
weszłyzaledwiewfazęwstępną.
Skorospodwidocznychprocesówglobalizacjiwyłączonesąznaczneobszaryglo-
bu,topojawiasiępogląd,żeniesąoneaniuniwersalne,anikonieczne.Jeślizatemnie
wynikająonezobiektywnychprawrozwojuświata,toznaczy,żesąinicjowane
iwspomaganeprzezzorganizowanegrupyludzkieimająnacelurealizacjęichwła-
snychinteresówkosztem„wykluczonych”.Wtensposóbglobalizacjastajesięnowym
kostiumemjejpoprzedniczki–modernizacji–interpretowanejjakopróbanarzucenia
całemuświaturozwiązańkorzystnychdlaniektórychpaństw,kultur,korporacji,naro-
dówitd.Wekonomiizwolennikiempoglądumówiącego,żewewspółczesnymświecie
nieistniejeżadenuniwersalnymodelgospodarki,a„conajwyżejsztampyczymatryce,
którekiepscyekonomiścipróbująprzenosićzjednychkrajówdodrugich”(aimwier-
niejjeprzenoszą,tymgorszesąrezultaty)jestnp.byłydoradcaprezydentaClintona,
laureatNagrodyNobla–JosephE.Stiglitz
3.Takainterpretacjasprzyjatworzeniusię
ruchówsprzeciwuwobecglobalizacji.Nawetcytowanypowyżejuczonyjestpostrze-
ganyprzezfundamentalistówrynkowychjakoanty-lubmożeraczejalterglobalista.
Trudnosięwięcdziwić,żeglobalizacjajestpostrzeganaprzezjejprzeciwnikówjako
rodzajspiskubogatychkrajówcywilizacjieuroatlantyckiejprzeciwkokrajomikultu-
2Zob.P.Sztompka,Socjologia,Znak,Kraków2002,s.582–584.
3Zróbtosam.RozmowazJosephemStiglitzem(...),„Polityka”,nr20(2452),15maja2004,s.52.
