Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.1.Polskiruchkonserwatywny...
conyWładysławLeopoldJaworski,trafnieprzewidującdługofalowekonsekwencje
tegowydarzeniadlaswojegośrodowiskapolitycznego,pisałwówczas:nDlanas
konserwatystów—rolaskończona”
33
.WspółpracazHabsburgami,atakżepowo-
dowanaobawamiprzedrewolucjąiniepokojemspołecznymlojalnośćwobecRady
Regencyjnej,spotęgowałyomawianejużproblemykonserwatystówuprogunie-
podległości.nCzasosiowy”wreszcienadszedł.Rozpoczynałsięzupełnienowyroz-
działzarównowdziejachstańczyków,jakidziałającychjużwówczasnaznacznie
mniejsząskalęipozostającychworbiciewpływówpolitycznychendecji,wschod-
niogalicyjskichpodolakóworazichnarodowo-konserwatywnychsojuszników.
WodróżnieniuodGalicji,napozostałychterytoriachdawnejRzeczypospolitej
ruchkonserwatywnyodgrywałpośledniejsząrolęiniezdobyłwpływówpoli-
tycznychnamiaręaspiracjiipotencjałutworzącychgośrodowisk.Rozwijałsię
przeztoznaczniewolniejinamniejsząskalę.Wynikałotobezwątpieniazbraku
odpowiednichwarunkówpolitycznych,wtymprzedewszystkimprzychylności
zarównocentralnych,jakilokalnychwładzzaborczych.Kolejnąprzeszkodąokaza-
łysięsilnewpływynarodowejdemokracji,którazdobyła—zwłaszczawkręgach
średniegoziemiaństwa—poparcieznaczniewiększeniżwGalicji.Częśćpostu-
latówoburuchówokazałasięzresztązbieżna.Dlategonp.wzaborzerosyjskim
konserwatyści:nWobliczuwydarzeńwojennychopowiadalisię(ł)postronie
caratu,argumentującswojestanowiskotypowoendeckimihasłamiobronybytu
narodowegoprzedniebezpieczeństwemniemieckim”
34
.
Zdrugiejstrony,istniałyjednakbardzopoważneróżnice,któremimowszyst-
kichograniczeńzmuszałykonserwatystówdoposzukiwaniawłasnegomiejsca
nasceniepolitycznejiwkonsekwencjitakżesamodzielnościorganizacyjnej.
Niechęćdodziałalnościnielegalnej,aprzedewszystkimuzasadnianahistorycznie
ugodowośćidążeniedoporozumieniazzaborcą
35
sprawiły,żewłasnąorganizację
33
JaworskiW
.L.,Diariuszzlat1914-1921,11.02.1918,Arch.PANwWarszawie,mps(odpis
34
zrps.),s.1007.
OsicaJ.,Naprawo…,s.2.
35
PrezesSPRJózefOstrowskibardzojasnowyraziłtostanowiskojużwswoimprzemówie-
niuinauguracyjnym,deklarując,żenstronnictwostanowikontynuacjędziałalnościAdama
CzartoryskiegoiAleksandraWielopolskiego”
.Cyt.za:RudnickiSz.,Działalność…,s.24.
–47–
