Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
zwierzęcia.Wwypadkutegoostatniegoczynnikamamydoczynie-
niaprzedewszystkimzoddziaływaniempsychologicznym–unieru-
chomienienakilkagodzinniejestczynnikiembiologicznieszkodli-
wym.Selyewykazałrównież,jakznaczącemogąbyćkonsekwencje
zwiększonegowydzielaniakortykoidów,określanychczęstojako
hormonystresu.Tespostrzeżeniadoprowadziłydosformułowania
pojęcia„choróbsomatycznychwywołanychstresem”,zwanych
przezSelyego„chorobamizprzystosowania”,czylizostałopisany
mechanizmoddziaływaniastresunastansomatycznyorganizmu.
Jestrzeczącharakterystyczną,żeSelyeniepoświęcałwieleuwagi
mózgowymmechanizmomstresu,którestanowiąistotęwspółcze-
snychbiologicznychujęćstresu.Możnapodejrzewać,żejednym
zistotnychpowodówbyłoto,żewczasie,kiedySelyeprzeprowa-
dzałswojebadania,możliwościbadaniamózgubyłyjeszczedość
ograniczone.
PsychologowieomawiającykoncepcjęSelyegodokonywaliczę-
stopewnegouproszczenia,utożsamiającstreswjegoujęciu
zogólnymzespołemprzystosowania(GAS)(Lazarus,Folkman,
1984;Hobfoll,1989).Psychologowiepraktycymająteżczęstopo-
dobnypoglądnastres,utożsamiającgoznadmiernymnapięciem
emocjonalnymijegoprzejawami(por.np.Neidhardt,Weinstein,
Conry,1996).Możnaoczekiwać,żetakiewłaśniejest„domyślne”
definiowaniestresuprzezwiększośćpraktyków.Jesttootylezro-
zumiałe,oilezajmowaniesięprzejawamistresuiichkonsekwen-
cjamistanowidlanichjednozgłównychzadań.Selyemyślał
ostresiewbardziejogólnychiabstrakcyjnychkategoriach,widząc
wnimcoś,czegooddawnaposzukiwał,comogłostanowićistotę
chorobyjakotakiej.Medycznecharakterystykichoróbkoncentro-
wałysiębowiemprzedewszystkimnatym,cojestspecyficznedla
każdejznich,awięc,coodróżniajednąoddrugiej,Selyegointere-
sowałajednakinnastronaproblemu,czylitezmianyiprocesy,które
sąwspólnedlanichwszystkich,awięcstanowiąistotęchoroby.
Współczesnawiedzaneurobiologicznawskazuje,żestrukturami
mózgowymizaangażowanymiwprocesiestresusą:wzgórze,
wktórymnastępujeopracowaniesygnałówzeświatazewnętrzne-
go,korasensoryczna,wtymprzedewszystkimkoraprzedczołowa,
gdzieodbywasięzłożoneprzetwarzanieiewaluacjasygnałów,
