Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
JerzyStelmach
poznawczych,doktórejzaliczasięrównieżpsychologięewolucyjną,albodoteo-
riizgrupyokreślanejmianempsycholingwistykilublingwistykikognitywnej
21
0
Wartarozważeniabyłabyrównieżkoncepcjanaturalizmuprawniczego,która
uwzględniałabyzkoleiUperspektywęneuroscience”.Moglibyśmywtymprzypad-
kuodwołaćsięalbodojednegozdwóchpodstawowychujęćneuronauki,albodo
jednegoztrzechpodstawowychparadygmatówtejnauki.Pierwszeujęcie(węż-
sze)oznaczałobywykorzystanieprzybudowiemodelunaturalizacjiprawaprzede
wszystkimkoncepcjineurobiologicznych.Natomiastdrugiezujęć(szersze)mogło-
byuwzględnićrównieżinneniżtylkoneurobiologiczneaspektybadańnadmóz-
giemczłowieka,wszczególnościtefilozoficzneipsychologiczne.Ponadtomie-
libyśmydowyboruprzynajmniejjedenztrzechpodstawowychparadygmatów
neuronauki,amianowicieparadygmatkomputerowy,ewolucyjnyoraztakzwany
paradygmatembodied-embeddedmind
22
.Pojęcieparadygmatukomputerowegoobej-
mujemiędzyinnymikoneksjonizm,oznaczającymodelowanieprocesówpoznaw-
czychzapomocąnaprzykładtakichnarzędzijaksztucznesiecineuronowe.Kolej-
nyparadygmatneuronaukiodwołujesięrzeczjasnadopsychologiiewolucyjnej.
NatomiastostatnizwymienionychdotyczyUumysłuucieleśnionego”orazUumysłu
osadzonegowkulturzeiinterakcjachspołecznych”
23
.Rozważającperspektywęneu-
roscience,wyraźniewidzimyjejścisłyzwiązekzdwiemawcześniejjużkomentowa-
nymimożliwymiperspektywaminaturalizmuprawniczego,amianowiciezper-
spektywąfilozoficznąipsychologiczną.Tewzajemnepowiązaniaizależnościsą
zresztąbardzodobrzepokazanewcytowanejwcześniejpracyMateuszaHohola.
Kolejnąperspektywądlanaturalizmuprawniczegomożebyćekonomia.Mamy
wtymprzypadkudoczynieniazpewnymwyspecjalizowanymtypemrefleksji
nadprawem,którabędziewykorzystywaćmetodyekonomiczne.Spornanatomiast
możesięokazaćtylkokwestia,czymetody,którymiposługujesięekonomiczna
analizaprawa,mogąbyćbezwyjątkuinterpretowanewsposóbnaturalistyczny.
Zapewnewiększośćznichtak,bowiemodwołująsięonedopojęćiteoriiwypra-
cowanychzwłaszczanagrunciepsychologiipoznawczej.Chociażby,mającapod-
stawoweznaczeniedlaekonomicznejanalizyprawa,koncepcjahomoeconomicus
24
0
Budowanaturalistycznejkoncepcjiprawauwzględniającejdorobekwspół-
czesnejfilozofiiprawaiteoriidogmatykiprawniczejoznaczaprzyjęcieinnejniż
wczterechpoprzednichprzypadkachperspektywy,amianowicieUperspektywy
wewnętrznejprawa”.Nieoznaczatojednak,żepodejmującpróbębudowynatu-
21
Mamydodyspozycjiwieleróżnychpodziałówisystematyzacjiteoriipsychologicznych.Dla-
tegoniechciałbymprzypisywaćnadmiernegoznaczeniazaproponowanemuwtekściepodziałowi.
22
WięcejnatematUparadygmatówneuronaukipoznawczej”piszeM.HoholwksiążceWyjaś-
nićumysł,Kraków2013,s085in0
23
Ibidem,s088–89,113–125,125–1530
24
PodobnestanowiskozajmujerównieżW
.Załuskiwswojejmonografiipoświęconejmożliwości
wykorzystaniateoriigierwnauceprawa.Por
.W
.Załuski,GameTheoryinJurisprudence,Kraków2013,
tamzaśzwłaszcza“Epilogue”LawandEconomicsandtheprojectofnaturalizationoflaw,s0289in0
20
