Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Naturalizmwfilozofiiśredniowiecznej
sporówwfilozofiiśredniowiecznej.Ichistotęwyrażapytanie,jakajestrelacja
pomiędzyprawdamiwiaryatezami,któremożnauzasadnićwrefleksjifilozoficz-
nej,czylisiłamiUrozumunaturalnego”.Przedstawicieledwunastowiecznejszkoły
wChartres–wopozycjidopanującychwewczesnymśredniowieczupoglądów,
odmawiającychracjomrozumujakiejkolwiekroliwnamyślenadświatem–zary-
sowalikoncepcję,wktórejautonomicznanaturaniestanowiłajedyniemistycznego
symbolu,astałasięprzedmiotemracjonalnegofilozoficznegonamysłu.Jednak
WilhelmzConches,TeodorykzChartresiAdelardzBathtworzylijeszczewnur-
cieneoplatońskim,aneoplatonizmdawałsięłatwouzgodnićzprawdamiwiary.
Dopierowkolejnymstuleciudoszłodogorącychintelektualnychiinstytucjonal-
nychkonfliktówzwiązanychzrozumieniemnaturyiroląfilozofii.Spórpomiędzy
awerroistamiłacińskimiiparyskimiteologamibyłtakgwałtownyztegowzględu,
żecidrudzyuważali,iżzbytwiernepodążanietropemnaturalistycznejfilozofii
Arystotelesaprowadzidoherezji.Dopierozczasemudałosięwypracowaćschemat
metodologiczny,wktórympojęcieporządkunaturalnegowyznaczałowłaściwe
ramyrefleksjifilozoficznej,azatemigranicenaturalizacjiwiedzy.
Trzebajednakpamiętać,żenaturalizacja,októrejtumowa,jestcałkiemod-
miennaodtego,jakpojęcietorozumiemywspółcześnie,anawet–jakrozumianoje
wczasachnowożytnych.Odmiennośćtędostrzecmożna,zwracającuwagęnatrzy
zasadniczeróżnicemiędzyśredniowiecznymawspółczesnymujęciemnaturalizmu.
Popierwsze,naturalizmśredniowiecznyniestanowiłpróbyzakwestionowania
tego,coponadnaturalne,alejedynieobronęUnaturalnej”refleksjifilozoficznej
przedhegemoniąteologii.Wtymsensiebyłtonaturalizmdefensywnyczyteż
apologetyczny:chodziłoowykazanie,żerozumowepoznawanieświatamożebyć
wartościowe.Tymczasemnaturalizmwspółczesny–nawetjeśliprzedstawiasięgo
wyłączniewwersjimetodologicznej,twierdząc,żejedynąuprawnionąmetodąba-
daniaświatajestmetodanaukempirycznych–niesiezesobąUekskluzywistyczne”
przesłanieontologiczne:nieistniejenic(aprzynajmniej:niemożnamówićotym),
coniepoddajesięmetodomfizyki,chemii,biologiiipozostałychnaukprzyrod-
niczych.Innymisłowy,współczesnynaturalizm,takżewwersjimetodologicznej,
wyłączapozanawiasrefleksjito,coponadnaturalne.
Wartododać,żeniektórzyhistorycyfilozofiiskłonnisąprzypisywaćtakieks-
kluzywistycznynaturalizmawerroistomłacińskim.InterpretacjatanakazujeUczytać
międzywierszami”dziełSigerazBrabantuczyBoecjuszazDacji.Bowiemjeśliktoś
poświęcacałetraktatynaprezentacjędoktrynArystotelesa,dyskutujeszczegółowo
argumentyzanimiprzemawiające,ajedynienakońcuzaznacza,żeprawdąjestto,
cogłosiKościół,tomożnadomniemywać,iżtaostatniadeklaracjastanowiledwie
taktycznywybieg,mającyuchronićautoraodbliższychspotkańzInkwizycją.
Niemasensuwymieniaćwszystkichtychfragmentów,wktórychdanyautor
przyznajenp.,żeduszajestniematerialna,niepodzielna,niezniszczalna,
azatemnieśmiertelna,jeślitensamautordostarczamocnychargumentów
19
