Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
Wkwestiipytańuczniowskichmożnawskazaćnanastępującestanowiska10:
herbartowskie(ntonieuczniowietylkonauczycielepowinnipytać”);aktywi-
styczno-pajdocentryczne(poparcienpytaniauczniowskiegoprzyprogramowej
niechęci
do
pytań
nauczyciela”);
aktywizująco-pytaniowo-indyferentne
(nwktórymsłusznymdezyderatemstrukturalizacjitreściiaktywizacjiuczniów
nietowarzyszydocenianierolipytań”);pytaniowo-algorytmiczne(ndoceniasię
pytaniauczniowskie,aleztendencjądosztywnejreglamentacjisposobówucze-
niasię”);kształtujące(nakcentującepotrzebęstawianiapytańprzezuczniów”).
Toostatniestanowiskotraktujepytanieuczniowskiejakoważnyelementiśro-
dekmogącyzintensyfikowaćtradycyjnystylnauczania.Sądzę,żedotyczyteż
wypowiedzistwierdzającychuczniów(nierzadkostanowiącychodpowiedzina
zadanesobieuprzedniopytania).
Wyżejwymienioneprzyczynypodjęciaprzezemniebadańwzakresie
samorzutnychwypowiedziuczniówtraktujęjakobardzoważnezpunktu
widzeniauzyskaniamożliwychrezultatów,mimopewnychzastrzeżeńdotyczą-
cychaspektówmetodologicznych.JaktwierdzibowiemWiesławAndrukowicz:
nWramachobowiązującegowciążparadygmatu»dydaktykiogólnej«akcent
padanaposzukiwanieprawidłowościwtym,cobyło.(…)Aobserwacjatego,
cosięstaje,czylipermanentniezmieniającejsięświadomości,możliwajesttylko
poprzezintrospekcję”11.Sądzęjednak,że-podejmującbadaniawzakresietej
problematyki-wychodzęnaprzeciwoczekiwaniomwielupedagogówidydak-
tyków,wtymszczególnienauczycieli-nowatorów.Podejmujęteżpróbęmożliwie
szybkiegowyjaśnieniazmiennościświata12,wtym-procesuedukacyjnegona
podstawietego,jakdziecigorozumieją.Uważam,żemojedociekaniabędąin-
teresującymdopełnieniemdotychczaspodjętychwątkówbadawczychnatemat
swobodnychwypowiedziuczniówwtokuzajęćedukacyjnych.
Badania,którezaprojektowałamiprzeprowadziłam,ujmująstanyprzeszłe,
teraźniejszei-poprzeznie-stanyprzyszłe.Kształceniedzieciimłodzieży,
zgodniezobowiązującymicelami(programowymi),toprzecieżnicinnego,jak
odnoszeniesiędostanówprzyszłych-postaw,wiedzyiumiejętnościuczniów.
Procestenmożesiędokonywaćwoparciuodziałaniainicjowaneprzezuczniów,
aoczekiwaneprzeznauczycieli.Bioręzatempoduwagęnietylkostanyrzeczy-
wiste,aleimożliwedlauczniówinauczycieli,słowem-dlacałegoprocesuedu-
kacyjnego.Ponadtobadania,którepodjęłam,mającharakterinterdyscyplinarny.
Umożliwiająspojrzenienacelebadawczezperspektywyróżnychdyscyplin,
spotykającychsięnagrunciepedagogiki.
10E.Kochanowska:Dzieckojakopytającyipytany.W:Dzieckowświecieszkoły.Red.
B.Dymara.Kraków,OficynaWydawniczanImpuls”,1998,s.63.
11W.Andrukowicz:Edukacjaintegralna.Kraków,OficynaWydawniczanImpuls”,2001,
s.127.
12M.Zalewska-Bujak:UdziałnauczycieliwprzemianachedukacyjnychprzełomuXXiXXI
stuleciawPolsce.Katowice,WydawnictwoUniwersytetuŚląskiego,2010,s.23.
