Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Nauczyciele–uczniowie:dwaspojrzenianadyscyplinęwklasie
Następnąistotnąkwestiąjestto,żezjawiskodyscyplinywwychowa-
niustanowi,podobniejakwieleinnychzjawiskwnaukachspołecznych,
tzw.pojęcieorozmytymcharakterze.Cotoznaczy?Oznaczato,żenie
maonodającychsięłatwowyodrębnićgranic.Tostwierdzenieokażesię
prawdziweszczególniewtedy,kiedyspojrzymynadyscyplinęwwycho-
waniujakonapewienzespółstrategiiimetodstosowanychprzezpeda-
goga.Trudnobowiempowiedzieć,gdziekończąsiędziałanianauczyciela
związanezdyscypliną,agdziezaczynająsięinnedziałaniatypuresocja-
lizacjaczyterapia.Gdziekończysię„zwykłe”oddziaływanienaucznia,
któryźlesięzachowuje,agdziezaczynasięfachowainterwencjazwiązana
naprzykładzzaburzeniamizachowania?(J.Pyżalski,wdruku).Niesposób
takżewymienićwszystkichnegatywnychzachowańuczniów,któredasię
określićjakołamaniedyscypliny.Chociażwgręmożewchodzićnaprawdę
wieleróżnorodnychzachowań,wartowtymmiejscuprzytoczyćdycho-
tomicznypodziałzaproponowanyprzezZiporęShechtmaniJudyLeich-
tentritt(2004).Badaczkitemówiąodwóchtypachzachowań:ozachowa-
niachnegatywnych(misbehaviour),takichjakprzeszkadzanienalekcji,
agresjawstosunkudonauczycielalubkolegówitp.,orazozachowaniach
nieskoncentrowanychnazadaniach(off-taskbehaviour).Należyuznać,że
aktywnośćuczniawzachowaniachłamiącychdyscyplinęjestkryterium
tegopodziału.Innibadacze,np.MatejaPšunder(2005),stosująpodziały
opartenastopniunasilenia(powadze)zachowańnegatywnych.Przywoła-
natuautorkanapotrzebyszkołysłoweńskiejstosujeskalętrójstopniową,
uwzględniającą:zachowanianiewymienionewoficjalnymwykaziepraw
iobowiązkówucznia(np.ściąganie,czytaniegazetpodczaslekcji),zacho-
waniaokreślonewoficjalnejdokumentacjijakomniejpoważne(np.po-
zbawioneszacunkuodnoszeniesiędonauczyciela,obrażanieinnychucz-
niów)oraztrzeciagrupazachowań,oficjalnieokreślanychjakopoważne
(np.kradzieże,agresjafizyczna,celoweniszczeniemieniaszkolnego).
Tawielośćdefinicjipowodujekoniecznośćzawężeniazakresunaszych
rozważań.Dlategowdalszychanalizachskoncentrujemysięnaproble-
machdyscyplinywwychowaniu,ograniczającsiędoomawianiasytua-
cjinaprzykładzieplacówkioświatowej,aczęstonawet–klasyszkolnej.
Pominiętewięczostanąaspektydyscyplinyzwiązanezwychowaniem
rodzinnym,atakżewychowaniemwinnychśrodowiskachniższkoła
(np.wharcerstwie,placówkachresocjalizacyjnych).Funkcjadyscypliny
będziebowieminnawzależnościodtego,zjakimśrodowiskiemwy-
chowawczymmamydoczynienia.Nieoznaczatojednak,żektośzain-
teresowanyproblematykądyscyplinywwychowaniudomowymniczego
