Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Red.J.A.Janik,NaukaReligiaDzieje.Przyczynowość.Determinizm.
CzyPanBógrzucakostką?,Kraków2008,ISBN83-233-2523-9,©byUJ
21
odpoczątkustanowiąobiektyklasyczne,zupełnieniezależnieodtego,
czyktośzechcejeodczytaćczynie.Uważamzaoczywiste,żejeżeliską-
dinądrozumniludziemówiągłupstwa,to,popierwsze,jesttoproblem
perse,podrugie,jesttonajprawdopodobniejmanifestacjainnego,bar-
dziejzasadniczegoproblemu,którymwtymwypadkujestbrakjasności
pojmowanianaukowego.Uważamteż,żejeżeliza200lub300latktoś
napiszefilozoficznąhistorięfizykiteoretycznej,touznazarównokoncep-
cjęwieluświatów,jakikoncepcjępartycypacjiświadomościzasympto-
mychoroby,aniezaosiągnięciafizykiteoretycznej.
Comusiałobysięstać,żebytenuciążliwyproblemprzestałwreszcie
byćtematemstaleprodukowanejiprzeważniebezwartościowejlitera-
tury?
Fizykateoretycznaodsamegopoczątku,tzn.odpowstaniaPrincipiów
Newtona,posługujesięmetodą,dlaktórejwgruncierzeczyniemaalter-
natywy.Metodatapoleganawyizolowaniu,fizycznymbądźtylkomen-
talnym,zcałościWszechświatapewnejjegoczęści,którajestnatyle
dobrzeodseparowanaodresztyWszechświata,żebadaniejejjakoukładu
izolowanegomasens.Przykłademmożebyćwahadłomatematyczne,od
badaniaktóregotowszystkosięzaczęło.Jestjasne,żeruchKsiężyca
iinnychciałniebieskichmawpływnaruchwahadła.Wpływtenmożna
jednakoszacowaćilościowoizdecydować,żejeston„mały”.„Mały”
znaczytyle,żetrzebabybardzodługoczekać,żebywpływKsiężyca
zmieniłfazęwahadłao180stopni.Dlakrótkichczasów,rzędusetekczy
tysięcycykli,wpływtenmożnazaniedbać.
Otóżmechanikakwantowaujawnia,żetaproceduradzielenia
WszechświatanaukładwzałożeniuizolowanyiresztęWszechświatama
zupełnienoweinieoczekiwaneograniczenia.Wynikatonp.zzasady
nierozróżnialnościcząstekelementarnych.Dwaelektrony,jedentutaj,
adruginaKsiężycu,sąidentyczne,coznaczy,żeistniejemiędzynimi
korelacjazupełnieniezależnaododległościisiłyoddziaływaniamiędzy
nimi.Przypuszczam,żewszystkietrudnościinterpretacyjnemechaniki
kwantowejmająjednowspólneźródło,amianowicieto,żezcałości
Wszechświatazostałwyizolowanypewienukład,poczymokazujesię,że
dokonanawtensposóbidealizacjabyłaniedopuszczalna.
FundamentalnaniemożnośćpodzieleniaWszechświatanabadany
układiresztę,októrejmożnazapomnieć,maodpoczątkuswójwyraz
wstrukturzematematycznejrównaniaSchrödingera.Mianowicie,wfizy-
ceteoretycznejistniejetradycjaopisywaniaukładówfizycznychzapo-
mocątzw.działaniaHamiltona.Jesttofunkcjonałotejwłasności,że
równaniaruchubadanegoukładusąrównaniamiLagrange’a-Euleradla