Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wstęp
zewnętrzne—wynikającezfunkcji,jakąustalenianaukowepełnią
np.wsystemiespołecznym.Możnaprzypuszczać,żetowłaśnierea-
lizacjacelówzewnętrznych1,wiążącychsięzwyjaśnianiemiprze-
widywaniemwystępującychwświeciezjawisk,stanowipodstawę
obserwowanegoobecniepowszechnegozainteresowaniawynikami
pracynaukowcóworazprzekładasięnawysokipoziomspołecz-
negozaufania,jakimsąoniobdarzani.
Klasycznerozumieniewewnętrznychcelównaukisprzyjaspo-
strzeganiupracywykonywanejprzezbadaczywyłączniejako
misji,polegającejnasystematycznymikonsekwentnymdociera-
niudowyrazistej,niekwestionowanejprawdy,samychbadaczy
zaśjakospójnejwswoichpoglądachgrupy,podzielającejtensam
zestawprzekonań.Wostatnichdziesięcioleciachpodejścietakie
poddawanebyłokrytycenietylkozpozycjipostmodernistycznych
(np.charakterystycznychdlanurtufeministycznegoczyprzedsta-
wicielitzw.szkołyedynburskiej),dystansującychsięoduznania
naukizaszczególnieuświęconąaktywnośćczłowieka,lecztakże
przezfilozofównaukiwyraźniezainteresowanychjejrozwojem
(np.ThomasaKuhna,ImreLakatosa).Wartoprzywołaćwtymmiej-
scustwierdzenieJózefaŻycińskiego(2013),którywprzekonaniu
owyłączniemisyjnym,skrajniepozytywistycznymspostrzeganiu
rolinaukiupatrujeobjawy„dziecięcejchorobybadaczy”.Wśród
innychsymptomówtejżechorobyfilozofwymieniapotoczneopinie,
wedlektórychnaukaopierasięwyłącznienafaktach,naukoweteo-
riestanowiąrezultatuogólnieniawynikówuzyskanychobserwacji,
ajednoznacznekryteriaracjonalnościnaukowejpozwalająbeztrudu
oddzielaćnaukęnp.odpseudonauki.NieprzypadkowoGregoryJ.
Feist(2006)namotodoswojejksiążkipt.Thepsychologyofscience
andtheoriginsofscientifcmindwybrałsłowaRichardaFeynmana
brzmiące:„Scienceislikesex.Sometimessomethingusefulcomes
out,butthatisnotwhywearedoingit”.
Wodniesieniudozewnętrznychcelównaukimogłobysięwyda-
wać,żesądyniewpełnioddającefaktycznyjejstatussącharaktery-
1Niekiedyspektakularna,jakwprzypadkuosiągnięćwspółczesnejtrans-
plantologii;zob.np.Gazzaniga,2011.
