Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
L’événemententantqu’effetdelaconceptualisationł
27
etdesreprésentationsconceptuelles»(Desclés,1994:8;aussiWilmet,1980,
2003).L’aspect(syntaxique)estenfinliéaudiscours,carlaconceptualisation,la
prédicationetlagrammaticalisation,parlaquellenouscomprenonslasélectiondes
catégoriesetdesunitésd’unelangueparticulièrequelelocuteurchoisitpourcons-
truiresonénoncé,ontlieudansuncontextesituationnelprécis,l’influencedes
étatspsychoaffectifsdesparticipantsaudiscoursetlerôledesprésuppositions,des
implicationsetdesinférencesquis’activentàunmomentdel’énonciationsonttrès
importants(Culioli,1980;Guentchéva,1990;Vet,1996).Celaveutdireque
lestraitsaspectuelsduniveaucognitifetduniveaunotionnels’actualisentdansun
énoncésousformed’unitésdelangueconfiguréesetaccommodéesselonlesrègles
propresàunelanguedonnée.C’estàceniveauquelasituationmiseenénoncé
s’avèreaccomplie,inaccomplie,achevée,inachevée,globaleouitérative.
EncequiconcernelagrammairecognitivedeLangacker(1987a,1987b,
2009:951104,2091217),lanotiond’aspectapparaîtdanslecontextedeladistinc-
tiondesprocessusperfectifsetimperfectifs.SelonLangacker,l’aspectseconstruit
pendantl’imagerieet,plusprécisément,ilserévèleaucoursdelafocalisationetde
ladistinction,quisontsesdeuxdimensions.Lepremierprocessusconsisteentre
autresàdéterminerlaportéeduchampdel’informationactivéeàpartird’undo-
mainecognitifdonné.Laportéepeutêtremaximale,c’est-à-direcontenirl’infor-
mationdanssaglobalité,etellepeutêtredirecte,cequiveutdirequel’information
selimiteàuneouàquelquesséquencesquis’avèrentsaillantespouratteindrele
butcognitifetcommunicationnel.Commeleditlechercheur,leconceptualisateur
encadrelaportéedel’espaceconceptualisée.Ledeuxièmeprocessusrésideentre
autresdansleprofilage.Distinguerunprofilàpartird’unebasecognitiveàlaquelle
corresponduneexpressionlinguistiquedonnéesignifieprêterattentionàceque
l’expressiondésigneàl’intérieurdelabase.Leprofilagedesrelationssemanifeste
danslesverbesperfectifsetimperfectifs,lespremiersdésignantl’événementdans
saglobalité,lessuivantsprofilantunfragmentdel’événementaumilieudeson
déroulement.Aussilesverbesperfectifspeuvent-ilsavoirdifférentsprofils.Pour
Langacker,avoirtraverséetêtrearrivéontlamêmebasecognitive(arriveràun
but),maisavoirtraverséprofilel’événementdemouvementenentieretêtrearrivé
profilelederniermomentdumouvement.L’aspectimposeàlarelationprofiléeune
limitetemporelleetcelainfluesurlamiseenépoqueduprocessusconceptualisé
parrapportaumomentd’énonciation.Vuquelacaractéristiqueconceptuelledes
verbesperfectifssupposeunbornagetemporel,ilsnepeuventpasfonctionnerau
présent.Lesmarquesmorphologiquesdestemps,desaspectsetdesmodessont
desélémentsd’ancragequipermettentdefixerunprocessusconceptualisédans
l’événementdeparole.
Toutcequenousavonsditjusqu’àprésentpermetdedistinguer:
1.l’aspectsémantique,quiestnotionneldoncrésidedansleprédicat;
2.l’aspectgrammatical,quiserapporteàlaformeduverbe,autourdelaquelle
s’organisentlesautresconstituantsactantielsetcirconstancielsdelaphrase;