Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
LeszekBednarczuk
empruntéàl’histoiredelalanguepolonaise,ońl’onrencontreencoredenosjours
dansquelquesdialectesunenouvelle«nasalitéparanticipation»detypeunpeu
différent(A>AN),p.ex.XVes.sąmo-,XVIes.pąn,tęn,motsdialectauxmąm,
pręnt,etc.(voirK.Siekierska,1969).
4.Eliminationdesglides
DansleslanguesońlessonantesasyllabiquesŹ,yentrentenalternancesrégu-
lièresaveclesvoyellesi,u(commeàl’époqueproto-indo-européenne),ellesfonc-
tionnentdanslastructuresyllabiquecommedesglides(phonèmestransitoires:
semi-consonnes,semi-voyelles).Cetétats’estconservéentreautresenanglais,
partiellementenlituanienetdansl’iranienmoderne;danslegrecantiqueles
glidesentantquephonèmesautonomesontétééliminésdusystèmel’époque
byzantinedenouveauxj,vsontapparus),alorsquedanslaplupartdesautreslan-
guesindoeuropéenneslesanciensŹ,ysontpasséesauxspirantescorrespondantes
j,v.Dansleslanguesromanesetslavescepassages’esteffectuédemanièreana-
logue.
Enlatin,lesglidesontétééliminésprogressivement.D’abordenpositioninter-
vocalique(époqueproto-italique),cequiapuconduireàlacontraction,p.ex.*treŹes
>lat.très‘trois’.Pourlesdiphtongues,ceprocessusacommencéàl’époquearchai-
que,lorsquelesai,oihéritéssesonttransformésenae,oe,etlaspirantisationdes
glidess’estaccomplieentreleIeretleIIIesièclesdenotreère,probablementd’abord
àl’initiale,ońjserenforceen[dž-],transcritparz-,g-,p.ex.Zanuario‘Ianuario’,
geiunium‘ieiunium’,commedanslaprononciationromanepostérieure.Uneautre
attestationdeceprocessusestlaconfusionde-j-etdes-dŹ-,-gŹ-étymologiques
danslesinscriptionsdePompéi,p.ex.Aiutoris‘Adiutoris’etdansdesinscriptions
postérieures,p.ex.azutoribus‘adiutoribus’,codiugi‘coniugi’(voirV.änänen,
1963:54).Commeonvoit,l’éliminationdesglidesdanslelatinvulgaireaconsisté
(commeengrecpouri->ζ-,-Ź->Ø)dansleurrenforcementàl’initialeetdansleur
affaiblissementquelquesexceptionsprès)àl’intérieurdumot.
*
*
*
Dansl’aireslave,lesglidesŹ,yhéritésdel’époqueproto-indo-européenneont
tendanceàpasserauxspirantesj,v(quipourtantn’ontjamaisetnullepartconnu
d’occlusivation),maisceprocessusnes’estpasétenduàl’ensembledesethno-
lectesslaves.Jusqu’ànosjours,lewbilabialouleyassylabiquesesontconservés
danslesdialectespériphériquesdesCarpates,danslaTchéquieseptentrionnale
et,àundegrélimité,enLusace,aunord-ouestdelaPologneetrégulièrementàla