Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Teoriekomórkowe
magazynowanie
produkcja
L
ROS
J
ER
M
E
wydzielanie
61
RYCINA3.5.
Komórkistarzejącesięmajązatrzymanycyklkomórkowyzasprawąwzmożonejaktywności
aparatunaprawyDNA.Wolnerodnikitlenowe(ang.reactiveoxygenspecies,ROS)prowadzą
douszkodzeńDNAibłon,wtymmitochondrialnychorazlizosomowych.Wlizosomach
gromadzonyjestmateriał,którykomórkaniemożestrawić,astanowionpotencjalneźródło
czynnikówgeno-icytotoksycznych.Zmieniasięcharakterosłonkijądrowejichromatyny,
couruchamiam.in.ciągłewydzielaniezkomórkiczynnikówprozapalnych.E-endosom;
ER-siateczkaśródplazmatyczna;J-jądro;L-lizosom;M-mitochondria.
Ciągłanaprawagenomu.Jednązprzyczynzaprzestaniapodziałów,wyjścia
komórekzcykluipozostaniawfazieG
0,jestwzmożonaaktywnośćaparatunapraw-
czegoDNA.OdsamegopoczątkufunkcjonowaniakomórkicząsteczkaDNApodlega
ciągłymoddziaływaniomzfizycznymiichemicznymiczynnikami.Oddziaływania
kończąsięczęstouszkodzeniemniciDNA,jejprzerwaniem,utratązasadazotowych,
delecjąfragmentu,zmianamiwukładzienukleotydówitp.,którekomórkamusi
niezwłocznienaprawić(ryc.3.6).
AparatkontrolipojedynczychipodwójnychprzerwwcząsteczceDNAskła-
dasięzbiałekwiążącychnnagie”końcenici,białekpośredniczącychiwieluinnych
regulującychaktywnośćhierarchicznieułożonychcząsteczekefektorowych.Jednym
zpierwszychogniwmechanizmunaprawczegosąbiałkaoaktywnościkinazowej
ATM(ang.ataxiatelangiectasiamutated)iATR(ang.ataxiatelangiectasiaandRad-3
relatedprotein).Rozpoznająoneodpowiedniomiejscapojedynczychipodwójnych
przerwwniciDNA.ATMwiążesiędowolnychkońcówDNAzapośrednictwem
kompleksubiałekMRN(MRE11-RAD50-NBS1)iulegaaktywacji.Enzymatyczna
aktywnośćbiałkaprzekładasiędalejnafosforylacjęhistonów(γ-H2AX),cododat-
kowosprzyjamobilizacjimechanizmównaprawczych.Zdrugiejstrony,ATMfos-
forylujebiałkawspomnianychwyżejpunktówkontrolnychcyklukomórkowego,
