Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okresykrytyczneiplastycznośćrozwojowa
liczbyneuronówwodpowiedniemiejscaiustalenieprzybliżonychpołączeń
wejściowychiwyjściowychwróżnychregionachmózgu.Wpływyśro-
dowiskowewokresieprenatalnymmogąmiećznaczeniegłównienega-
tywne,jakwprzypadkunadużywaniaalkoholuczyoddziaływaniainnych
czynnikówpatogennych.
Teratogeny,czyliczynnikiwywołującedeformacjezarodkaipłodu,
zależnieodmomentuzadziałania,powodująróżnorodnewrodzone
anomalierozwojowe.Narządynajbardziejnarażonetote,wktórychwmo-
menciezadziałaniaczynnikaodbywasięmaksymalnywzrostkomórkowy.
Narządylubukładyzzakończonymprocesemnajaktywniejszegowzrostu
orazte,wktórychonjeszczesięnierozpoczął,sądotkniętepatologią
wograniczonymzakresielubwcale.Wprzypadkuoddziaływaniaczynnika
teratogennegowokresiepomiędzyzapłodnieniema17dniemrozwoju
zarodkawszystkiekomórkisąnarażonenauszkodzenieizregułyzarodek
obumiera.Między18a55dniemorganogenezywpływczynników
niekorzystnychjestbardzoistotnyiwywołujezmianymorfologiczneifunk-
cjonalne.Skutkitemogąpolegaćnazatrzymaniuprocesurozwoju,
agenezji,czylibrakunarządulubhiperplazji,czylinieprawidłowo
zwiększonejliczbiekomórek.Wodniesieniudoounefektyzakłócenia
rozwojuprzezdziałanieczynnikateratogennegowokresiemiędzy2a6
tygodniemciążytogłówniemikrocefalia,wodogłowie,cięższepostacie
upośledzeniaumysłowego,rozczepkręgosłupa.
Wokresierozwojupłodowego(od56dniadourodzenia)organizm
dzieckajestwmniejszymstopniuwrażliwy,azasadniczyefektdziałania
czynnikówszkodliwychtoredukcjarozmiarówkomórekiichliczby.
Istniejedodatniakorelacjanatężeniaczynnikaszkodliwegozeskutkamidla
rozwojuoun.Maładawkapowodujezmianyfunkcjonalne,anapoziomie
objawówwżyciudzieckawskazaćmożnaróżnezakłóceniafunkcjonowania
poznawczego(trudnościwuczeniusię)czynieprawidłowewzory
aktywnościżyciowej.Imwiększadawka,tymznaczniejszeskutki:zmiany
anatomicznedośmiercipłoduwłącznie.Dokładneomówieniedziałania
niekorzystnychczynnikówwokresieprenatalnym,perynatalnymipost-
natalnymznajdujesięwrozdziale2.
Plastycznośćokresurozwojuzarodkowegoipłodowegomożeprze-
jawiaćsięwpostacidostosowaniaukładunerwowegodonowychwa-
runkówprzeztworzenienowychzakończeńaksonalnychwprzypadku
anatomicznejzmianypołączeńjużistniejących.Procesreorganizacji
synaptycznejmożeprzybraćtrzyformy:kiełkowania(sprouding),
rozprzestrzeniania(spreading)irozciągania,przedłużania(extension).17
