Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Okresykrytyczneiplastycznośćrozwojowa
realizacjitejzłożonejczynnościpotrzebneokazałosiędoświadczenie.
Kolejnyprzykładtodeprywacjastymulacjirozwojuwyższychfunkcji
poznawczychnaskutekznacznegoograniczeniaśrodowiskauniemowląt
(„hodowanewkomórkach”bezmożliwościaktywnościikomunikacji,
pozbawionekontaktówspołecznych).Dajetomasywneopóźnieniawza-
chowaniuirozwojufizycznym,coświadczyotym,żenormalnyrozwój
mózgujestprocesemewidentniezależnymodaktywności.Zdrugiej
strony,dzieciztakpoważnymiinegatywnymidoświadczeniamiumiesz-
czonepopewnymczasiewprawidłowymśrodowiskumogąnadrobić
bardzowiele.
Podsumowującmożnastwierdzić:
1.Skutkideprywacjiśrodowiskowejróżniąsięzależnieodukładu
odpowiedzialnegozadanąfunkcję.
2.Imbardziejzłożonyproces,tymbardziejistotnyjestwpływ
środowiska.
Podłożembiologicznymplastycznościjestto,żeutworzonewewczes-
nymdzieciństwiepołączeniasynaptyczneulegająmodyfikacjipodwpły-
wemdocierającychdoznańzmysłowych.Dziejesiętakdlatego,że
końcoweetapyrozwojustrukturzachodząwczas,gdymózgpełnijuż
swojefunkcje.Wrozwijającychsięstrukturachwidaćistnieniekorelacji
międzyaktywnościąneuronówaaktywnościąichukładówaferentnych.
Obserwujesiętworzeniekońcowychkolateraliaksonalnychorazzanik
rozgałęzieńjużistniejących,copozwalanaprawić„błędyrozwojowe”
ibudowaćoptymalneiprecyzyjnepołączenia.Plastycznośćdrzewkakoń-
cowegoaksonuwaspekciemodyfikacjisynapszostajezachowanadokońca
życiaczłowieka,alejejzakreszmniejszasięwrazzwiekiem.Stwierdzono,
żewpołączeniachsynaptycznychrozwijającychsięstrukturwdużych
ilościachwystępująreceptoryglutaminianergicznetypuNMDA(najważ-
niejszegomediatoraplastyczności).Wychwytująonesygnaływspółwys-
tępowaniapobudzeń.
Zjawiskapowrotufunkcjiutraconychnaskutekuszkodzeniamózgu
udzieciidorosłychpróbowanowyjaśniaćjużbardzowcześnie.H.Munk
w1881r.zakładał,żefunkcjeutraconezostająprzejęteprzezinneobszary,
którychzadaniamogązostać„poświęcone”narzeczmożliwościwypeł-
nianiaroliobszaruuszkodzonego.Autorsugerowałistnienieplastyczności
układunerwowegowynikającejzjegoniedojrzałości.Wmłodychmóz-
gachkomórkiniemusząjeszczepełnićspecyficznychfunkcji,zatemmogą
łatwiejprzejąćrolęobszarówuszkodzonych.NapoczątkuXXwiekuw
1911r.K.vonMonakovwprowadziłpojęciediaschizynaokreślenie19