Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
42
Palestynawpóźnejepocebrązu(XIV–XIIIw.)
AbramiciiIzraelicibyliwięcwXIIIw.grupamipasterskimizagospo-
darowywującymiszczeliny–jeżelimożnatakpowiedzieć–geopolitycznego
porządkuPalestynyitrzymanyminadystans(jeżelibylizbytkłopotliwi)przez
wojskoegipskie.
Nomadom(prawdopodobnietypuzewnętrznego)zpóźnejepokibrązu
przypisanowreszciedwapodobnedosiebiesanktuaria,typukwadratowego,oba
datowanenaschyłekXIIIw.:jednoodkrytenaterenielotniskawAmmanie,
adrugiewDeir<Alla.Obależałypozaówczesnymimiastami,ajednocześnie
znajdowałysięzdalaodobszaru(lubnajegoobrzeżach)tworzącegopóźniejte-
rytoriaosadnictwaprotoizraelskiego(zob.rozdz.3.1).Lokalizacjapozamiastem
sugeruje,żewybieralijewłaśniegromadzącysiętamnomadzi.Hipotezatajest
doprzyjęcia,aletrzebapamiętać,żeobatesanktuariaprzestałyistniećnapocząt-
kupierwszejfazyepokiżelaza,ok.1150r.,albozostającopuszczone(Amman),
albozastąpionezwykłąwsią,nieposiadającąbudynkówkultu(Deir<Alla).
10.Napięciaspołeczno-ekonomiczne
Późnaepokabrązujestokresemsilnychnapięćspołeczno-ekonomicznych,
wywołanychprzedewszystkimprzezprocesosłabieniapopulacjiwiejskiejoraz
zregułytwardąpostawę,jakąwobectegofaktuutrzymywałkróliarystokracja
pałacowa.Trudnościekonomiczneskłaniaływolnychrolników(terminbupżu
wjęzykubabilońskimzAlalakhiel-Amarnaodpowiadahebrajskiemuḥofżî–
Dwolny”)dozdobywaniazboża,najpierwpodzastawmaterialny–zazwyczaj
ziemi,anastępniepodzastawczłonkówwłasnejrodziny:wtensposóbżony
idziecistawałysięsłużbąwierzyciela.Służbatateoretyczniemiałabyćokre-
sowa(niezmieniaławięcstatusuprawnegoczłowieka),stającsięstałątylko
wwypadkuniemożnościspłatydługu.Ostatniafaza,wktórejdłużnikmusiał
samoddaćsięwniewolę,zamykacykl–odtworzeniesytuacjiwyjściowejstaje
sięniemożliwe.Wwieluprzypadkachwięcdesperaciwolelizbiec.
Wpoprzedzającymokresie(środkowaepokabrązu,ok.1900–1600)wcałej
Syro-Mezopotamiifunkcjonowałyśrodkizaradczenatenpoważnyproblem–
społeczneipolityczne.Wychodzączpostawypaternalistycznej,interweniował
król:edyktydarowaniadługówwkonsekwencjipowodowałyzwolnieniedłuż-
nikówzesłużby.Równieżnormyspołeczno-prawneskłaniałysiękupozosta-
wieniuwłasnościwśrodowiskurodzinnym,zabraniająccesjizieminaobcych.
WpołowieIItysiącleciaterozwiązaniaprzestałyjednakfunkcjonować.Król
niewydawałwięcejedyktówznoszącychdługi,zresztąitakjużbezużytecznych,
wzwiązkuzwprowadzeniemformułytypuDtakżewwypadkuedyktuwyzwo-
leńczegotaosobaniebędziewolna”.Sprzedażziemistałasięnatomiastsprawą
