Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kulturaipolityka
15
podobcymwpływem,natomiastkulturaluduwnajwiększymstopniuzachowa-
łaautentyzm14.
Obajprzywołanibadaczestaralisiędotrzećdookreśleniapodstawchorwac-
kiejkultury,sięgającpometodologięówczesnejetnologii.Zauważmyjednak,że
wjednymprzypadkumamydoczynieniazkulturąchorwackąjakoefektem
perswazyjnychmechanizmówkomunikacjispołecznejzeskutecznieprzekazy-
wanymwyobrażeniemprzynależnościkulturowej,wdrugimzaśzprojektem,
zkulturądozrobienia.URadiciadostrzegamyrównieżinteresującąmyśloróż-
nicyspołecznejjakoróżnicykulturitopomimodzieleniategosamegoteryto-
riumprzezspołecznośćuznawanąaprioryczniezawspólnotęetnonarodową15.
Wtymokresielokalneelitytworząnarracjęokulturzenarodowejopartejna
językuidziedzictwieprzeszłości,wyrażającejsięprzezliteraturę,zabytkioraz
obyczaje,lecztowarzyszyjejmniejpopularna,alesłyszalnaopowieśćokulturze
jugosłowiańskiejczyteżpołudniowosłowiańskiej,będącejwspólnąwłasnością
Słowianpołudniowych.Omówionynawetskrótowoprzypadekchorwackiuczy
nas,żewuniwersumciągłości-diachronicznejisynchronicznej-wyznaczanie
granickulturowych,definiowaniekultury,jestzadaniemdowykonania,zaśjego
rezultatniebędzieoczywistyijednoznaczny.Wjegorealizacjibiorąudziałróżni
aktorzy:elitypolityczneiintelektualne,specjaliściodsferywyobrażeń,rynek.
Wydajesięjednak,żenadrzędnąrolęodgrywapaństwojakotenpodmiot,dla
któregokulturajestniezbędnawprocesielegitymizacjiswojegoistnieniaiktóry
maprzewagęwprocesienegocjowaniaznaczeń,ponieważmożekorzystaćzpo-
tężnychnarzędziwywieraniawpływu,eliminująckonkurencyjneinterpretacje.
Ważnejestzatemto,żepaństwodysponujeskutecznymimetodaminarzucania
określonychwyborów.Przykładchorwackichetnologówznówokazujesiędobrą
ilustracjąomówionychprocesów.AntunRadićzmarłw1919roku,leczjego
koncepcjakulturychorwackiejjakoprymarniekulturywsistałasięoficjalnąideą
ChorwackiejPartiiChłopskiej(Hrvatskaseljačkastranka,HSS)16,którejzresztą
14AntunRadić,Osnovazasabirańegrađeonarodnomživotu,nZbornikzanarodniživot
iobičajejužnihSlavena”
,2(1897).OgólnieokoncepcjachGavazziegoiRadiciazperspektywy
współczesnejetnologiizob.JasnaČapożmegač,TwoScientifcParadigmsinCroatianEthnology.
AntunRadićandMilovanGavazzi,nNarodnaumjetnost”
,31,1(1995),25-38.
15WbadaniachzaprezentowanychwpracyDystynkcja.Społecznakrytykawładzysądzenia
(przeł.P
.Biłos,Warszawa2005,pierwodrukfrancuski1979)PierreBourdieuopisywałstrategie
budowaniaróżnicyklasowejprzezwykorzystanieartefaktówkulturowychiprzezpraktykikon-
sumpcjidóbrkultury.Autorniepisałwprawdzieondwóch”czywielukulturach,jednakskoja-
rzeniezmyśląAntunaRadiciawydajesięzasadne:praktykikulturoweinabytewyobrażeniasą
wykorzystywanejakosposóbdelimitowaniagrupywłasnejiobcej,stającsięistotnymczynni-
kiemwprocesachkategoryzowaniaspołecznego.Kategoryzacjazaśjestmechanizmemfunda-
mentalnymdlawyznaczaniakataloguróżnychkultur.
16HSSzostałautworzonaw1904rokuprzezAntunaiStjepanaRadiciówpodnazwąChorwacka
LudowaPartiaChłopska(Hrvatskapučkaseljačkastranka),awlatach1920-1925przemianowano
