Niekonstytucyjność prawa i jej skutki cywilnoprawne

Jan Podkowik

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-65390-27-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Scholar

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

443

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Podkowik, Jan. Niekonstytucyjność prawa i jej skutki cywilnoprawne. Red. . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2019, 443 s. ISBN 978-83-65390-27-1

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Podkowik, J.

T1 Niekonstytucyjność prawa i jej skutki cywilnoprawne

PB Wydawnictwo Naukowe Scholar

PP Warszawa

YR 2019

SN 978-83-65390-27-1

Bibliografia BibTex:

@Book{ 226416, author = "Podkowik, Jan", editor = "", title = "Niekonstytucyjność prawa i jej skutki cywilnoprawne", publisher = "Wydawnictwo Naukowe Scholar", year = "2019", address = "Warszawa", isbn = "978-83-65390-27-1" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Podkowik, Jan

ED -

TI - Niekonstytucyjność prawa i jej skutki cywilnoprawne

PB - Wydawnictwo Naukowe Scholar

CY - Warszawa

PY - 2019

SN - 978-83-65390-27-1

ER -

Netografia (standard APA):

Podkowik, Jan. Niekonstytucyjność prawa i jej skutki cywilnoprawne [baza danych online] Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2019 [dostęp: 22 07 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/niekonstytucyjnosc-prawa-i-jej-skutki-cywilnoprawne-jan-podkowik-226416.

Niekonstytucyjność jest najpoważniejszą z wad systemu prawa. Wynika stąd, że prawodawca lub sądy zignorowały normy konstytucyjne w toku realizacji własnych kompetencji. Konsekwencje niekonstytucyjności prawa odnoszą się jednak nie tylko do organów...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-65390-27-1

DOI:

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Naukowe Scholar

Rok wydania:

2019

Liczba stron:

443

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

3.1. Utrata mocy obowiązującej w rozumieniu art. 190 ust3
Wykaz najważniejszych skrótów11
Wprowadzenie15
1. Istota problemu23
Rozdział pierwszyNiekonstytucyjność prawa jako pojęcie doktryny konstytucyjnej23
2. Zasada nadrzędności Konstytucji a stanowienie prawa.Domniemanie konstytucyjności24
3. Pojęcie i przejawy niekonstytucyjności aktu normatywnego29
3.1. Pojęcie niekonstytucyjności aktu normatywnego29
3.2. Niekonstytucyjność czynności prawodawczej34
3.3. Niekonstytucyjność materialna (treściowa)aktu normatywnego37
3.4. Niekonstytucyjność „jakościowa” (formalna)43
4. Stopniowalność naruszeń Konstytucji i gradacja wad aktównormatywnych44
5. Niekonstytucyjność a zła wiara prawodawcy51
6. Oczywista i wtórna niekonstytucyjność53
7. Model stwierdzania niekonstytucyjności prawa w świetleKonstytucji z 1997 r58
1. Istota problemu67
Stwierdzenie niekonstytucyjności prawa w orzeczeniuTrybunału Konstytucyjnego67
2.1. Akt normatywny jako przedmiot i podstawa (wzorzec)kontroli68
akt�w normatywnych68
2.2. Specyfika kontroli konstytucyjności aktów normatywnychregulujących stosunki cywilnoprawne83
3. Orzeczenie jako forma wypowiedzi Trybunału Konstytucyjnegow sprawie hierarchicznej zgodności norm90
3.1. Pojęcie orzeczenia w rozumieniu art. 190 Konstytucji90
na wynik kontroli93
3.3. Sposoby redakcyjnego ujęcia wypowiedzi rozstrzygającej:orzeczenia proste, zakresowe i interpretacyjne97
3.4. Dodatkowe klauzule zamieszczane w orzeczeniach105
4. Atrybuty orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego108
4.1. Moc powszechnie obowiązująca i ostateczność orzeczeń109
4.2. Wejście w życie orzeczenia jako skutek jego ogłoszenia115
1. Istota problemu119
Kwestia prawotwórczego charakteru orzeczeń TrybunałuKonstytucyjnego i ich skutk�w dla systemu prawa119
2. Dualistyczny charakter orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego121
3. Zmiana normatywna w systemie prawa jako następstwo orzeczenianegatoryjnego127
Konstytucji127
3.2. Refleksowe skutki utraty mocy obowiązującej aktu normatywnegow następstwie wejścia w życie orzeczenia TrybunałuKonstytucyjnego dla systemu prawa131
3.3. Problem tzw. orzeczeń reanimacyjnych138
3.4. Problem orzeczeń o pominięciu prawodawczym143
4. Ochrona stosunków prawnych w toku w związku z wejściem148
1. Istota problemu161
Rozdział czwartySkutki orzeczenia negatoryjnego w ujęciu czasowym161
2. Spór o temporalny charakter orzeczeń TrybunałuKonstytucyjnego162
2.1. Modele czasowych skutków orzeczeń sądów konstytucyjnychw sprawach hierarchicznej zgodności norm162
2.2. Stanowisko Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego169
2.3. Skutki czasowe orzeczenia Trybunału Konstytucyjnegow świetle art. 190 ust. 3 Konstytucji175
2.3.1. Założenia koncepcyjne175
(wchodzącego w życie z dniem ogłoszenia)177
2.3.3. Skutki czasowe orzeczenia, o kt�rym mowaw art. 190 ust. 3 zd. 1 in fine i zd. 2 Konstytucji (z klauzuląodraczającą)185
3. Niekonstytucyjność podzielona w czasie197
4. Kwalifikacja intertemporalna zdarzeń prawnych z zakresu prawacywilnego – założenia konstrukcyjne207
1. Istota problemu211
Rozdział piątyWpływ orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego na stosunekcywilnoprawny211
2. Pojęcie stosunku cywilnoprawnego i jego struktura212
3. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego na tle katalogu zdarzeńcywilnoprawnych221
4. Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego jako czynnikwspółkształtujący treść stosunku prawnego (art. 56 k.c.)227
5. Wpływ negatoryjnego orzeczenia Trybunału Konstytucyjnegona powstanie, ustanie i zmianę stosunków cywilnoprawnychoraz praw podmiotowych w świetle praktyki orzeczniczej230
5.1. Powstanie stosunku cywilnoprawnego (nabycie prawapodmiotowego)231
5.2. Problem „odżycia” prawa podmiotowego (stosunkucywilnoprawnego) wygaszonego na podstawie niekonstytucyjnejnormy prawnej241
5.2.1. Koncepcja „odżycia” prawa podmiotowego wygaszonegobezpośrednio przez niekonstytucyjną normę (ex lege)w świetle orzecznictwa241
5.2.2. Koncepcja „odżycia” prawa podmiotowego wygaszonegow drodze czynności konwencjonalnej w świetleorzecznictwa247
5.2.3. Ocena stanowiska judykatury249
5.3. Ustanie stosunku cywilnoprawnego(wygaśnięcie prawa podmiotowego)251
5.4. Zmiana stosunku cywilnoprawnego lub prawa podmiotowego258
5.4.1. Zmiana podmiotu stosunku cywilnoprawnegolub prawa podmiotowego258
5.4.2. Zmiana przedmiotu stosunku cywilnoprawnego259
5.4.3. Zmiana treści stosunku cywilnoprawnego lub prawapodmiotowego269
6. Status prawny podmiot�w prawa cywilnego276
6.1. Osoby fizyczne277
6.2. Osoby prawne i inne jednostki279
7. Terminy ustawowe286
1. Istota problemu297
prawa297
2. Stanowisko Trybunału Konstytucyjnego i sądów298
3. Charakterystyka konsekwencji wadliwych czynności prawnych –zarys problemu306
4. Problem skutków niekonstytucyjności norm regulującychdokonywanie czynności prawnych i składanie oświadczeń woli309
5. Kwestia wadliwości czynności prawnych o treści odpowiadającejniekonstytucyjnym przepisom312
6. Odpadnięcie podstawy prawnej czynności rozporządzającej319
7. Wpływ utraty mocy obowiązującej niekonstytucyjnej normy prawnejna czynności prawne naruszające tę normę322
prawnej jako skutek niekonstytucyjności prawa328
1. Istota problemu335
Rozdział siódmyRestytucja konstytucyjności w stosunkach cywilnoprawnychpo stwierdzeniu niekonstytucyjności prawa335
2. Likwidacja skutków obowiązywania niekonstytucyjnego aktunormatywnego – założenia systemowe i ich aksjologiczneuzasadnienie336
cywilnoprawne. Ustawowe procedury restytucyjne340
w stosunkach cywilnoprawnych o charakterze majątkowym –zagadnienia wybrane350
4.1. Roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonejniekonstytucyjnym aktem normatywnym351
4.2. Roszczenie o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia(nienależnego świadczenia)359
4.2.1. Założenia koncepcyjne359
4.2.2. Świadczenia wynikające bezpośrednioz niekonstytucyjnej normy prawnej363
4.2.3. Świadczenia wynikające z czynności prawnych i aktówstosowania prawa opartych na niekonstytucyjnej normieprawnej368
4.2.4. Ograniczenia odnoszące się do zwrotu wzbogacenia(nienależnego świadczenia) i korekty wzajemnychrozliczeń – założenia konstrukcyjne370
4.3. Pow�dztwo o ustalenie stosunku prawnego lub prawa(art. 189 k.p.c.)373
4.4. Roszczenia z tytułu ochrony własności375
4.4.1. Roszczenie windykacyjne375
4.4.2. Roszczenie negatoryjne384
4.4.3. Roszczenie o uzgodnienie księgi wieczystejz rzeczywistym stanem prawnym386
4.4.4. Roszczenia uzupełniające i o rozliczenie nakładów389
4.5. Uprawnienie do żądania zmiany zobowiązania lub rozwiązaniaumowy (rebus sic stantibus)390
5. Środki ochrony trwałości stosunków cywilnoprawnychukształtowanych na podstawie niekonstytucyjnych aktównormatywnych – zarys problemu395
Zakończenie405
Wykaz orzecznictwa i literatury411

Rozdziałpierwszy

powstajenajczęściejwmomenciepodjęciadziałanialubzaniechanianiezgodne-

goznormąrangikonstytucyjnej,ewentualniewystąpienianiekonstytucyjnego

skutku,któryniekiedymożezaistniećpóźniejniżzachowanienaruszającepra-

wo.Możebowiemzdarzyćsiętak,żeokreślonyaktnormatywnywmomencie

wydanianaruszaKonstytucję,jednakwskutekpóźniejszychzdarzeńfaktycz-

nychlubprawnychstanniekonstytucyjnościustąpi,natomiastaktuprzednio

sklasyfikowanyjakozKonstytucjąniezgodnyzostanieocenionyodmiennie.

Okolicznościtemogąbyćdwojakiegorodzaju.Popierwsze,wiążąsięoneze

zmianąnormykonstytucyjnej(standardukonstytucyjnego)oraztowarzyszącą

muregułąintertemporalną,wedługktórejnowystandardstosujesiędooceny

aktówwydanychpodrządamipoprzednichprzepisów.Podrugie,możewynikać

zezmianyokolicznościfaktycznych(zmianąsytuacjiekonomicznejpaństwa

rzutującejnazachowanierównowagibudżetowej,cowpływanaocenęregulacji

prawnychwiążącychsięznakładamifinansowymiześrodkówpublicznych)

lubzmianąkontekstunormatywnego,wtymzmianąsądowejinterpretacji

prawa,prowadzącejdonadaniamutreściniezgodnejzKonstytucją.Niebez

znaczeniapozostajeponadtoupływczasu,którybywatraktowanyjakoczynnik

przemawiającyzałagodniejsząocenąwpływuniektórychwadproceduralnych

nawynikkontrolihierarchicznejzgodnościnorm31.Dostrzegalnyjestteżpro-

cesodwrotny,mianowiciegdyaktnormatywnyzostałustanowionywsposób

konstytucyjniepoprawnyiodpowiadastandardowikonstytucyjnemu,lecz

praktykastosowaniapowodujejegoniekonstytucyjność.

Wpolskiejdoktrynieprawakonstytucyjnegoprzyjmujesiępowszechnie,że

aktnormatywnymożebyćniezgodnyzKonstytucjąwaspekciematerialnym,

proceduralnymikompetencyjnym.Wynikatozprzyjętegowustawieregulującej

postępowanieprzedTKzakresukompetencjisądukonstytucyjnego,zgodnie

zktórymorzekającwsprawiehierarchicznejzgodnościnorm,Trybunałbada

zarównotreśćtakiegoaktu,jakikompetencjęorazdochowanietrybuwyma-

ganegoprzepisamiprawadojegowydania(art.68u.o.t.p.TK).Podobniezakres

kompetencjiTKbyłokreślonywustawiez1997r.(art.42u.TKz1997r.).Nieco

inaczej–bonawiązującdodorobkupoznańsko-szczecińskiejszkoływteorii

prawa–ustawodawcaunormowałzakreswłaściwościTKwustawiez2015r.

Wskazał,żeprzedmiotemzarzutuisamegoorzeczeniamożebyćczynnośćprawo-

dawcza,coobejmowałokompetencjęitrybwydaniaaktunormatywnego,atakże

treśćaktunormatywnegoalbojegoczęści(art.50ust.3,art.101u.TKz2015r.).

Uwzględniającpowyższezałożenia,niekonstytucyjnośćaktunormatyw-

negomożedotyczyćbezsporniekompetencjiitrybuwydaniaaktunorma-

tywnego,comożnawśladzaustawąoTKz2015r.iustaleniamiteoriiprawa

Zob.wyrokTKz16lipca2009r.,Kp4/08.Por.równieżM.Zubik,Statusprawnysę-

dziegoTrybunałuKonstytucyjnego,WydawnictwaTrybunałuKonstytucyjnego,Warszawa

2011,s.45–46.

Brak wyników

Niekonstytucyjność prawa i jej skutki cywilnoprawne

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra