Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Historyczneiwspółczesneujęciafenomenudiaspory
23
Tawspółodpowiedzialnośćopartajestnawspólnymjęzyku,religii,kultu-
rze,poczuciuwspólnegolosu;mniejszeznaczeniemajązwiązkizokreślo-
nymhistorycznymterytorium;jakoprzykładtegotypudiasporypodawał
RomówlubKurdów.Tymsamympropozycjatauznawałaelementytożsa-
mościowe(świadomościowe)zanajważniejszewtworzeniusiędiaspory
jakowspólnoty.
FenomendiasporyopisująniezwykletrafnieYossiSchainiAharonBarth,
zwracającuwagę,żediasporaistniejenazewnątrzstrukturpaństwowych,
ajednocześniewewnątrzwspólnotynarodowej(outsidethestateandinsidethe
people)
16
.Odpowiedźnapytanieogranicediasporyijejzakrespodmiotowy
(kogoipodjakimiwarunkamimożnauznaćzaczłonkadiaspory)wcalenie
jestprosta.KhachigTölölyanwtekścieotwierającympierwszynumerczaso-
pismaDiasporapodkreśla,żetermintenstałsiępojęcieminkluzywnym,od-
noszącymsiędoróżnychgrup,takichjakmigranci,uchodźcy,cudzoziemscy
pracownicy,wspólnotyzamorskie,kolonialneczymniejszościnarodowe
17
.
TakżeSafranzauważył,wartykuleopublikowanymwtymsamymnumerze,
żepojęciediasporystałosięokreśleniemmetaforycznym(metaphoricdesigna-
tion),któreobejmujeróżnekategorie,wtymDpolitycznychuchodźców,eko-
nomicznychemigrantów,mniejszościtoutcourt”
18
.Należyponadtozauważyć,
żeczłonkowiediasporylegitymująsięróżnymstatusemprawnymwzględem
państwapochodzenia.Częśćprzedstawicielidiasporyposiadaobywatelstwo
krajupochodzenia(np.emigrancipierwszegopokolenia),niektórzymają
podwójneobywatelstwo(ci,którzyzdecydowalisięnanaturalizacjęwno-
wympaństwiezamieszkania,niezrzekającsięprzytymobywatelstwakraju
pochodzenia),jeszczeinni(szczególnieprzedstawicielekolejnychpokoleń
emigrantówżyjącychnaobczyźnie)sąposiadaczamitylkoobywatelstwa
państwaosiedlenia.
Rozproszeniejestkluczowącechąspołecznościdiasporycznych,może
onobyćtakwynikiemmigracji(dobrowolnegolubprzymusowegoopuszcze-
niaswojegokraju),jakizmianygranicpaństwowych(wzwiązkuzwojnami,
16
Y.Schain,A.Barth(2003),DiasporasandInternationalRelationsTheory,Interna-
tionalOrganization57(3),s.451.DowodemnapostrzeganiediasporywkategoriachDpo-
większenia”wspólnotynarodowejpozagranicepaństwowejestokreślaniediasporymianem
Dzewnętrznejczęścinarodu”,Dkolejnejdzielnicypaństwa”.ZkoleiEmmanuelMaMung
określiłgłównekryteriadiasporyjakowielobiegunowość(multipolarity),czyliobecnośćwkil-
kupaństwachorazmiędzybiegunowość(interpolarity)-istnieniewięzimiędzyskupiskami
(MaMung(1999),Ladispersioncommeresource,Culturesetconflicts33-34,s.89-103,
za:S.Defoix(2008),op.cit.,s.68).
17K.Tölölyan(1991),TheNation-StateandItsOthers:InLieuofaPreface,Diaspora
1(1),s.4.
18W
.Safran(1991),Diasporasinmodernsocieties...,op.cit.,s.89.
