Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
1.Diasporaijejrelacjezpaństwempochodzeniajakoprzedmiotbadań
koniktamiwewnętrznymiirozpadempaństw).O
brazowoująłtoRogers
Brubaker,twierdząc,żediasporyniesąjedynieformowaneprzezludzi
przekraczającychgranice(peoplecrossingboundaries),aleprzezgranice
przekraczająceludzi(boundariescrossingpeople)19.W
literaturzeprzedmiotu
powszechnieuznajesięzatemszerokizakrespodmiotowydiaspory,który
obejmujeemigrantów(dobrowolnychiprzymusowych)orazmniejszości
narodowepowstałewwynikuzmianygranic.Określeniezakresupodmio-
towegodiasporywiążesięrównieżzproblememrealnegooszacowaniajej
rozmiarów
20
.Bezwzględunaswojeźródłairozmiar,diasporapozostaje
ważnymelementemprocesównarodowotwórczychtakwprzypadkupaństw
emigracyjnych(np.IrlandiiczyArmenii),jakitych,którychgranicenie-
jednokrotniepodlegałyzmianom(np.krajeEuropyŚrodkowo-Wschodniej,
wtymPolskaczyWęgry)
21
.
Wkierunkunowychpodejśćdopojęciadiaspory
StevenVertovec,analizującsposób,wjakipojęciediasporajeststoso-
wanewżnychdyscyplinach,wyróżniłtrzydominującepodejścia.Według
niegodiasporapojawiasięwliteraturzenaukowejjakoformaspołeczna
(społecznośćrozproszonychterytorialniejednostek),jakotypspołecznej
świadomości(wspólnotaludzizjednoczonychprzekonaniemowspólnym
pochodzeniu)orazjakosposóbreprodukcjikultury(wspólnota,wktórej
dokonujesięprocesodtworzeniakulturyprzezmieszanieihybrydyzacjęż-
nychwątkówkulturowychpochodzącychzpaństwapochodzeniaipaństwa
zamieszkania)
22
.DopodobnychwnioskówdoszedłBrubaker,wskazując,że
19R.Brubaker(1998),Nacjonalizminaczej.Strukturanarodowaikwestienarodowewnowej
Europie.Warszawa-Kraków:WNPWN.
20Teoretycznienajlepszymźródłempowinnybyćspisypowszechneprowadzonewkra-
jachzamieszkania.Wpraktycejednakwwieluznichnieuwzględniasiępytańokrajuro-
dzenia,obywatelstworodzicówczyichkrajpochodzenia.Najbardziejprecyzyjnymźródłem
danych,ograniczonymjednaktylkodoobywatelidanegokraju,sąrejestryprzebywających
tymczasowolubstalezagranicą(tzw.zasóbemigrantów)orazrejestryprowadzoneprzez
krajezamieszkaniadotyczącecudzoziemców(zasóbcudzoziemców).Należyjednakpamię-
tać,że-przyjmującszerokierozumieniediaspory-tworząonijedynieczęśćjejpopulacji
(jakoemigrancipierwszegopokolenia).
21M.Boyle(2001),Towardsa(Re)TheoritisationofTheHistoricalGeographyofNa-
tionalisminDiasporas:TheIrishDiasporaasanExemplar,InternationalJournalofPopula-
tionGeography7;R.Brubaker(1998),op.cit.;Ch.King,N.J.Melvin(1999/2000),Diaspora
Politics:EthnicLinkages,ForeignPolicy,andSecurityinEurasia,InternationalSecurity24(3);
M.A.Waterbury(2009),FromIrredentismtoDiasporaPolitics:StatesandTransborderEth-
nicGroupsinEasternEurope,GlobalMigrationandTransnationalPoliticsWorkingPapernr6.
22S.Vertovec(1997),ThreemeaningsofDdiaspora”,exempliedamongSouthAsian
religions,Diaspora6(3).