Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp(nykurs)
15
mogązostaćpoddaneinwencjipoetyckiejpoprzezichzakwestionowanie
czyformowaniezłożeń(kompozycję)16.
ZoltánKövecsesproponujedefinicjęmetaforyliterackiej:flTenrodzaj
metaformożnaznaleźćwutworachliterackich,zwłaszczawpoezji.Jako
metaforypojęciowemetaforyliterackiemajązwyklecharakterkonwen-
cjonalny,natomiastjakowyrażeniajęzykowesąniekonwencjonalne”17.
Badaczdefiniujeteż–bliskieprzywołanemuwcześniejpojęciuwielkiej
metafory–metaforyrozszerzone:flSątozakrojonenaszerokąskalę
metafory,którekryjąsię»za«tekstemiupodstawinnychmetaforolo-
kalnymoddziaływaniu(nazywanychmikrometaforami).Ichfunkcja
poznawczapoleganaorganizowaniuznajdującychsięwtekściemetafor
lokalnychwspójnąstrukturęmetaforyczną”18.Wielkąmetaforą,meta-
16J.Płuciennik:Kognitywizmwbadaniachliterackich.W:Literatura.Teoria.Meto‑
dologia.Red.D.Ulicka.Warszawa2006,s.465.Zob.np.W.Baluch:Metaforawuję‑
ciukognitywnym(przegląd).flRuchLiteracki”1995,nr2,s.223–236;M.Indyk:Badacz
literaturywobecjęzykoznawstwakognitywnego.flRuchLiteracki”1995,nr5,s.633–645;
P.Stockwell:Poetykakognitywna.Red.E.Tabakowska.Przeł.A.Skucińska.Kraków
2006;D.Korwin-Piotrowska:Powiedziećświat.Kognitywnaanalizatekstówliterackichna
przykładach.Kraków2006;KognitywizmwpoetyceistylistycełPrzedstawioneprzez
LakofaiTurneraczterysposobyopracowaniametaforypotocznejprzezpoetówdo-
kładniejwyjaśniaZoltánKövecseswzamieszczonymwswoimpodręcznikuSłowni‑
kuterminów:flKwestionowanie.Jesttojedenzesposobówprzekształceniazwykłej,
konwencjonalnejmetaforywliteraturze,dziękiktóremupisarzstawiapodznakiem
zapytaniawłaściwośćużyciakonwencjonalnejmetaforypojęciowej.[ł]Łączenie.
Jesttojednazmetodprzekształcaniawliteraturzezwykłych,konwencjonalnych
metafor,któradziaławtakisposób,żewkilkuwersachlubnawetwjednejlinice
wspólniepojawiasiękilkakonwencjonalnychmetafor.Dziękitemuzgromadzo-
nenaniewielkiejprzestrzenimetaforycznewyrażeniajęzykowemogąuruchomić
uczytelnikaszeregodrębnychmetaforpojęciowych.[ł]Rozszerzenie.Jesttojed-
nazmożliwościprzekształceniazwykłej,konwencjonalnejmetaforywliteraturze.
Zrozszerzeniemmamydoczynienia,kiedykonwencjonalnametaforapojęciowa,
którawiążesięzokreślonymiskonwencjonalizowanymiwyrażeniamijęzykowymi,
jestwyrażanazużyciemnowychśrodkówjęzykowych.Efekttenzwykleosiągasię
wprowadzającdodomenyźródłowejnowyelementpojęciowy.[ł]Uszczegółowie-
nie(wmetaforze).Jesttojednazmożliwościprzekształcaniakonwencjonalnych,
zwykłychmetaforprzezliteraturę,którapoleganauszczegółowieniuistniejące-
goelementudomenyźródłowejwniezwykłysposób”(Z.Kövecses:Język,umysł,
kultura.Praktycznewprowadzenie.Przeł.A.Kowalcze-Pawlik,M.Buchta.Kraków
2011,s.519,526,529).Zob.G.Lakoff,M.Turner:MorethanCoolReasonł,s.67–72.
17Z.Kövecses,Język,umysł,kulturał,s.520.
18Ibidem,s.521.
