Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
RozdziałI.Historyczno-porównawczateorianieważności...
wiązańsłużącychstwierdzeniunieważnościwzwiązkuzwystąpieniem
poszczególnychwadlubuchybieńuznawanychzanajbardziejdoniosłe.
Nanieważnośćmógłsiępowołaćkażdy,choćwpraktycekorzystali
ztejmożliwościprzedewszystkimuczestnicyprocesu53.Stronapo-
zostającawprzekonaniuonieważnościwyrokumogławnieśćnową
skargęwsprawiejużrozstrzygniętej54.Mogłarównieżzdecydowaćsię
napodniesieniezarzutunieważności(exceptionullitatis)55przeciwko
żądaniuowykonaniewyroku56.Podniesieniestosownegozarzutupo-
legałonatwierdzeniu,żewświetleprawawogóleniezawyrokowano,
atymsamymżadenwyrokniezapadł57,wzwiązkuzczymniebyło
potrzebywnoszeniaśrodkazaskarżenia58.Istotarzymskiejnieważno-
ściorazjejprocesowegotraktowaniawyrażałasięwprzekonaniu,że
appelarenecessenonest,gdyżzaskarżenienależałokierowaćtylkoprze-
ciwniesprawiedliwemurozstrzygnięciu59.Wprawierzymskimmożliwe
byłozatemwytoczenienowegoprocesuwsprawie,którazakończyłasię
wyrokiemuznawanymzanieważny.Ponownerozpoznaniesprawyjuż
wcześniejrozstrzygniętejpotwierdzałonieważnośćwydanegowcześniej
wyroku.Niezależnieodżądaniastronysądmiałobowiązekuwzględniać
nieważnośćzurzędu60.Upływczasuniemiałwtymwypadkużadnego
53
Zob.W
.Litewski,Rzymskiprocescywilny...,s.95;W
.Litewski,Słownik...,s.183.
54
Por.W
.Litewski,Rzymskieprawo...,s.411.
55
Konstrukcyjniezarzutnieważnościbyłzbliżonydowystępującegowspółcześnie
wpaństwachprawaromańskiegożądaniastwierdzenianieważnościczynnościprawnej.
Nieważnośćjestjednaktraktowanawyłączniejakoprzeświadczenieskarżącegoowadli-
wościczynnościprocesowej,któramusibyćjednakstwierdzonaprzezsąd.Zob.G.Balena,
Elementididrittoprocessualecivile,Bari2006,s.272.
56
Zob.E.Waśkowski,Podręcznikprocesucywilnego,Wilno1932,s.250.
57
Por.A.Skedl,DieNichtigkeitsbeschwerdeinihrerGeschichtlichenEntwicklung,
Leipzig1886,s.1.
58
Wnoszenieapelacji,wwypadkuuznaniajejzaniezasadną,wiązałosięzdodat-
kowymidolegliwościaminietylkonaturyfinansowej.Wokresiepanowaniacesarza
KonstantynaWielkiego,wzależnościodstatusumajątkowegoapelanta,stosowanokary
wpostacidwuletniegociężkiegowięzieniaipracywkopalniach,względniedwóchlat
wygnaniaikonfiskatypołowymajątku.Szerzejzob.F.Szenwic,Zasadyapelacji...,s.270.
Por.M.Michalska-Marciniak,Zasadainstancyjnościwpostępowaniucywilnym,Warszawa
2013,s.18in.
59
Por.A.Skedl,DieNichtigkeitsbeschwerde...,s.4.
60
Zob.W
.Litewski,Rzymskiproceskarny,Kraków2003,s.103.
