Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.2.Ewolucjanieważnościjakokategoriiprawnej
37
Skargalongobardzkazapoczątkowałakonstrukcjęskarginieważności,
zniejwykształciłasiępóźniejszaquerelanullitatis(Nullitätsquerel),
jakrównieżstworzyłapodwalinywspółczesnegorozumieniainstytucji
nieważnościprocesu.A.Skedlwskazuje,żenzelementudawnegolongo-
bardzkiegośrodkazaskarżeniaskarganieważnościstałasięsamodziel-
nymśrodkiemzaskarżenia,conastąpiłowskutekrozgraniczeniapojęć
niesprawiedliwegoodnieważnegowyroku92,które,choćniewpełni,
przywędrowałoprzezpraworzymskiedoprawagermańskiego”93.
Przełomwpostrzeganiuirozumieniuinstytucjinieważnościdatuje
sięnapołowęXIIw.Rzymskiepojęcienieważnościnieprzeniknęło
dopowstającychwówczasmiejskichprawstatutowych94.Cowięcej,
prawodawstwostatutowenznalazłosięwniemożliwejdoprzezwycię-
żeniaopozycjiwobecprawarzymskiego,całkowiciezmieniającpojęcie
nieważności”95.Niezdecydowanosięnabezpośredniąrecepcjęroz-
wiązańrzymskich,jakrównieżnieposługiwanosięwówczasjeszcze
konstrukcjąformalnejprawomocnościnieważnegowyroku.Powoli
zarysowywałsiępodziałśrodkówzaskarżenianaskierowaneprzeciwko
niesprawiedliwymoraznieważnymorzeczeniom.Wodniesieniudo
pojęciaappellatiozaczętoodróżniaćkonstrukcjęsententianulla,która
wrzymskimujęciuoznaczałanieistnieniewyrokuibrakmocyprawnej,
odsententiainiqua96,którychprocesowetraktowaniewsposóbzbieżny
zaczętopostrzegaćjakonieprawidłowe.Zauważano,żeorzeczeniasą-
dowemogąbyćnonvalent.WdokumenciezBresciiz1193r.pojawiło
sięwyraźnerozgraniczenieapelacjiiskargiostwierdzenienieważności
(appellationisetnullitatis),mimożedlaobydwuśrodkówprzewidywano
wciążtakiesamopostępowanie.Wpóźniejszymokresie,równieżze
względunasilnezwiązkiobuśrodków,możliwebyłoichłącznewnosze-
nie.PrawomiejskieWeronyz1228r.odróżniałoorzekaniedeomnibus
92
DerBegrifdesungerechtenundnichtigenUrtheils.
93
Zob.A.Skedl,DieNichtigkeitsbeschwerde...,s.6.
94
Analizatreściprawstatutowychdokonananapodstawieichtreściprzywołanej
wA.Skedl,DieNichtigkeitsbeschwerde...,s.55in.
95
DadurchtratdieStatutargesetzgebungineinenunűbebrűckbarenGegensatzzum
rőmischenRechtunddieverändertevollständigdenNichtigkeitsbegrifdesletzteren.
Zob.A.Skedl,DieNichtigkeitsbeschwerde...,s.110.
96
Określeniepochodziodłacińskiegoiniquitas,czyliniesprawiedliwości.
