Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
FilipDuski
środekprowadzącydoosiągnięciacelu(Kant2017:45-47).Twierdzisięnawet,
żepierwszepięćartykułówPowszechnejDeklaracjiPrawCzłowiekaz1948r.jest
równieżrdzeniempodejściaabolicjonistycznego(Falandysz1991:18).Zasadniczo
żadnazinstytucjitotalnychnierespektujewpełniaksjomatugodności,stwarzając
warunki,wktórychżyciepodopiecznychjest-wróżnymzakresie-niegodne.
Wszczególnościiprzedewszystkimwarunkitakiestwarzazakładkarny,gdzie
językjestinstrumentemurażaniauczuć,przemocirozkazstanowiąwyraztrak-
towaniapodmiotujakprzedmiotu,prawodoprywatnościzaśzdajesięniemieć
najmniejszegoznaczenia.Paradoksemjest,żeszacunek,takbardzodeficytowy
wwarunkachwięziennych,wydajesięwarunkiemkoniecznymtzw.przywrócenia
sprawcyspołeczeństwu,czyli-ujmującrzecznajskromniej,jaktomożliwe-zapo-
bieżeniarecydywie(Wantuła1997:25-26).
Woparciuoaksjomatgodnościmożnawyprowadzićkrytykęutylitarnych(ce-
lowościowych)koncepcjikarypozbawieniawolności,którąwzbogacadodatkowo
faktichszerokiejfalsyfikacji(Malec2008:156-162;Ruggiero2015:n.b.37-38).
Zkoleiobalajączałożenieopotencjalnejporównywalnościwinydokary,daje
sięodrzucićuzasadnieniaocharakterzesprawiedliwościowym(retrybucyjnym)
(Mathiesen1991:43-44).
Naczelnepunktyabolicjonistycznejdiagnozysąwdużejmierzeopartenaan-
tynaturalistycznymparadygmaciekryminologicznym,czylinurtachkryminolo-
giikonfliktowejiradykalnej.Chociażskładająsięonewpewnąlogicznącałość,to
niekonieczniespełniaonakryteriateoriinaukowej;poszczególnezałożeniabądź
mająraczejcharaktermoralno-filozoficzny,awięcniesąfalsyfikowalne,bądźteżich
sfalsyfikowanienastręczaznacznychtrudnościzewzględunapotencjalniewysoki
stopieńskomplikowanianarzędzibadawczych,któremiałybybyćużytewtymcelu.
Możnawyróżnićdziesięćzasadniczychzałożeńabolicjonizmu(Scott2013),będą-
cychwistociezałożeniamiopodważalności(problematyczności)kwestiiuznawa-
nychzaraczejoczywistewramachparadygmatufunkcjonalno-etiologicznego.Swo-
iścieabolicjonistycznycharakterwydająsięmiećtrzyostatniezprzytoczonych.
1.Problematycznośćdefinicjiprzestępczości.Pojęcieprzestępstwajestnie-
rzeczywistymkonstruktemspołecznym,któregodefinicjafluktuujewczasie
iprzestrzeni.Zwykliśmyuważaćnzdarzeniakryminalne”zaodrębnąklasęróż-
niącychsięwznacznymizasadniczymstopniuodinnychzdarzeń.Tymczasem,
popierwsze,osobyprawomocnieskazane,anawetosoby,którympostawiono
zarzuty,toraczejniewielkiodsetekosób,któremająnaswoimkonciezacho-
waniaspełniająceznamionatypuczynuzabronionegoiwypełniającepozostałe
elementystrukturyprzestępstwa.Innymisłowy:nciemnaliczba”przestępstw,
tj.różnicafaktyczniepopełnionychiujawnionych,jesttrudnadooszacowania,
alenapewnoznaczna;wyjątekwtejkwestiistanowiąprawdopodobniejedynie
czynynajcięższegatunkowo.Podrugie,koncepcjaprzestępczościsprowadzado
wspólnegomianownikaróżnorakiewzorcezachowań,którepozatymniemają
wspólnychelementów,nietylkowśródswoichnastępstw,lecztakże-conawet
istotniejsze-wsposobachzapobieganiaimlubkontrolowaniaich.Lastbutnot
