Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Zdziejówrecepcjipowieści,czylijakczytanoFaraona
Wlatachpięćdziesiątych,dobiedominacjimetodologiimarksistowskiej,Faraon
stałsiętematemdwóchważnychopracowańautorstwaHenrykaMarkiewiczaoraz
JaninyKulczyckiej-Saloni.WartykuleOrealizmienFaraona”(1952)35Markiewicz
umiejscowiłpowieśćwobrębierealistycznegodorobkupisarza.Podjąłkwestiębłę-
dówmerytorycznychiarchaizmów,którewynikałyznikłejwowymczasiewiedzy
egiptologicznej.omówiłteżzagadnienienarratora.
Wroku1955ukazałasiępracaKulczyckiej-SaloniO„Faraonie”.Szkice
(1955)
36
-jedynejakdotądstudiumwcałościpoświęconeutworowi.Szkicerozpo-
czynaczęśćrecepcyjna(rozdziałStanbadańnad„Faraonem”),wktórejKulczycka-
-Salonirzetelniewskazujenazasługiposzczególnychbadaczydlapogłębienia
wiedzyopowieści.Wdalszejczęścipracybadaczkarozważainspiracje,które
skłoniłypisarzadopodjęciastaroegipskiegotematu(rozdziałŹródłazaintereso‑
waniaPrusaEgiptemstarożytnym)ipróbujeustalićlistęjegoegiptologicznych
lektur(rozdziałInformatorzy).Uwagitestanowiąbogatekompendiumwiedzy
oatmosferzeintelektualnejKongresówki.KolejnerozdziałySzkiców(Obrazstaro‑
żytnegoEgiptuw„Faraonie”,Rodowódliteracki„Faraona”)sąanaliząFaraonajako
powieścihistorycznej.Badaczkaśledzinzużytkowane”(terminKulczyckiej-Saloni)
wutworzerealiaegipskie:przytaczaliczneopisy-przyrody,starożytnychbudowli,
człowieka.Genologicznerozważanianadpowieściąpodsumowujenastępującym
wnioskiem:
Dlaczytelnikaswego,poktórymPrusniemógłspodziewaćsięspecjalnego
wykształceniawzakresieegiptologii,dlaczytelnika,któryrozporządzałszkol-
nymi,obiegowymiwiadomościamioEgipcie,dlaczytelnika,dlaktóregoEgipt
totylkoNil,piramidy,sfinks,pustynia-stworzył[Prus]wizjęludziżyjących
wowejodległejepoce37.
RozdziałEgiptwspółczesnyPrusowitoobszernekalendariumwalkzbrojnych,które
toczyłysięnaterenieEgiptuwdrugiejpołowieXIXwieku.Badaczkapisała:
35
H.Markiewicz,Orealizmie„Faraona”,nTwórczość”1952,z.4;przedruk:tenże,PrusiŻeromski.
Rozprawyiszkiceliterackie,wyd.2popr.irozszerz.,Warszawa1964.
36
J.Kulczycka-Saloni,O„Faraonie”)Szkice…
Wartowspomniećookolicznościach,wjakichKulczycka-Salonipisaławymienionestudium.
WrozmowiezGrażynąBorkowskąiBarbarąBobrowskąprzyznała,iżjejpierwszadysertacjadok-
torskadotyczyłaLalki.Pracaspotkałasięjednakznegatywnąocenąrecenzenta,WacławaBorowego,
iwówczasKulczycka-SalonipostanowiłanapisaćpracęoFaraonie.Wprzywołanymwywiadzie(który
zostałprzeprowadzonyw1997,awięcnarokprzezśmierciąbadaczki)wyczuwalnajestsympatia
Kulczyckiej-SaloniwzględemLalki,niekonieczniewzględemFaraona:nLalkajestskomponowanaźle
itakibyłzamiarPrusa.Tonieto,żenieumiał.FaraonjestdobrzeskomponowanyiFaraonjestjed-
noznaczny.IczypotrzebnajestnowamonografiaFaraona?obejdziemysię.AtuwLalcejestwciąż
cośdozrobienia”.MiędzyPetersburgiemaWarszawą:lospolonistyiprawdageologa.ZProfesorJaniną
Kulczycką‑SalonirozmawiająBarbaraBobrowskaiGrażynaBorkowska[w:]Trzypokolenia.Pamięci
ProfesorJaninyKulczyckiej‑Saloni,Warszawa1998,s.19.
37
J.Kulczycka-Saloni,O„Faraonie”.Szkice…,s.88.
