Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
WYKŁADI
ktoniemawpływówipieniędzy,chociażprzyznają,żeonjestlepszyod
tamtych.Ztegowszystkiegonajdziwniejszeto,cosięobogachmówi
iodzielności;żetonibyibogowiewieludobrymludziomniedaliszczę-
ścia,aprzydzieliliimżyciezłe.Atymzprzeciwnegokrańcazesłalidolę
przeciwną.Atużebrzącyklechyiwieszczbiarzedodrzwibogatychludzi
pukająiwmawiają,żejestunichmocodbogówzesłana,żebyzpomocą
ofiariśpiewnychmodlitw,jeżelinakimściążyzmazagrzechualbona
jegoprzodkach,zdejmowaćjąbardzoprzyjemnieiprzyuroczystychnabo-
żeństwach”
11.
Stwierdzeniateniepozostawiająwątpliwości,żepowinnosięodejść
odreligijnościwieszczbiarskiejiprzejśćalbodoreligijnościmitycznej,
alboreligijnościlogosu,anajlepiej–najpierwdopierwszej,anastępniedo
drugiej,anakońcupołączyćjezesobądialektycznie.WPaństwiePlaton
stwierdza:„Ktopotrafiwidziećcałośćjestdialektykiem,ktoniepotrafi
nie”.Trzebawyraźniepowiedzieć,żedialektykauznanazostałaprzez
niegozanajwyższąformęmądrości(racjonalności)–przewyższającąna-
wettakzracjonalizowanąnaukęjaklogika
12.Zlogiką,atakżezarytmety-
ką,geometriąiastronomią,dialektykamatensamrdzeń–stanowigo
przejawiającysięwróżnychwcieleniachiznaczeniowychodcieniachLo-
gos.Stądowaplatońskadialektykamożeipowinnaprzybieraćróżnefor-
my.Ojejformienajwyższej–prowadzącejodtego,costanowiwielośćdo
tego,costanowijedność–Platonnapisał,żejestona„metodąmądrejroz-
mowy,idącejtądrogą,żezałożeniarozbieraiodnosidopoczątkusamego,
abysięumocnić”,orazże„zdolnydomądrejrozmowyjestten,ktochwyta
ściśleistotękażdejrzeczy”.Jesttoformadialektykiwstępującej,toznaczy
stosującejmetodęsynoptyczną.Dialektykiemjestjednakrównieżten,kto
stosujemetodędiairetyczną(zstępującą)–wychodzionodtegocostanowi
jednośćidochodzidoróżnychwielości.WSofiściestwierdzaon,żedia-
lektykiemjesttenkto„należyciedostrzega,żejednapostać(idea)ciągnie
poprzezwielerodzajów;chociażkażdyznichleżyosobno[...]ijakwiele
(idei)różnychodsiebiejednapostać(idea)zzewnątrzobejmujeijaksię
jedna(idea)poprzezwielerodzajówwjednołączy,ijaksięichwielewy-
różnia,określonychzkażdejstrony”.NatomiastwFilebiedodawał:„ta
___
___
___
___
___
___
___
___
11Tamże,s.56.
12„[...]taostatniajestraczejteoriąrozumowania,rozumowaniadyskursywnego,teorią
myśliracjonalnej,dialektykajestsztukąstosowaniawdyskusjiregułlogicznych.[...]Logika
jestteoriąstatyczną,dialektykajestumiejętnościądynamiczną”.Por.K.Leśniak,Platon,
wyd.cyt.,s.54.
