Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
UPODSTAWUSTROJOWEGOPRZEWROTU
opoparcieiopodjęcieakcjimediacyjnej.Rządradzieckipotraktowałtęreakcjęjako
równoznacznązodrzuceniemjegopropozycji.Wtejsytuacjiprowadzenierokowań
zrządemStanisławaMikołajczykauznanozaniemożliwe.KolejnewysiłkiChurchilla
niedałypozytywnychrezultatów.
Odpoczątkulutego,zaostrzającswojestanowisko,stronaradzieckauzależnia-
łaułożeniesprawzrządempolskimoddodatkowegowarunku-rekonstrukcjirzą-
duprzezusunięciezniegoniektórychministrów(K.Sosnkowskiego,M.Kukiela,
S.Kota).Rządpolski,wysuwającwrezolucjiz15lutego1944r.propozycjęlinii
demarkacyjnej,odrzuciłstanowiskoChurchillawsprawieliniiCurzonaorazwy-
stępowałprzeciwkoradzieckimpostulatomrekonstrukcjiswegoskładujakoniedo-
puszczalnemumieszaniusięwwewnętrznesprawyPolski.ZkoleiStalinnieprzyjął
koncepcjiliniidemarkacyjnejioświadczył,żerządradzieckiniemożeutrzymywać
stosunkówzrządempretendującymdoradzieckiegoterytoriumpaństwowego.
OdpowiedźStalinaz3marca1944r.kończyłarokowaniawsprawachPolski
woparciuoteherańskieporozumienie.NadziejeChurchillaległywgruzach.Dogło-
su,równieżwsprawachnarodowych,dochodzilipolscykomuniści.
Wiosną1944r.Stalincorazbardziejsięliczyłzewentualnościąutworzeniana
ziemiachpolskichlewicowegorządu.WliściedoRooseveltaz24czerwca1944r.,
odrzucającmożliwośćprzyjęciawMoskwiepremieraMikołajczyka,uzależniałpo-
rozumieniepolsko-radzieckiejużnieodrekonstrukcjirządu,leczodtakiejjegopo-
litycznejreorganizacji,nktórazapewniłabyudziałwnimzarównodziałaczypolskich
wAnglii,jakidziałaczypolskichwStanachZjednoczonychiZSRR,azwłaszcza
polskichdziałaczydemokratycznychznajdującychsięwsamejPolsce[...]”
18
.Per-
spektywaijużsamoutworzeniePKWNurealniłyposzerzenieiurzeczywistnienie
polskichpostulatówwsprawiegraniczachodnich.ZupoważnieniaKCPPRwlipcu
1944r.MichałRola-ŻymierskiwysunąłwrozmowachzeStalinempostulatNysyŁu-
życkiejjakozachodniejgranicypolskiej.Powoływałsięnapolskieprawahistorycz-
ne,nanieodzownośćuzyskaniaterenów,którebypomieściłypolskąludnośćzziem
wschodnich,nakoniecznośćmożliwegoskróceniagranicyzNiemcami,nacelowość
ścięciaśląskiegoklina,którywczęścizachodniejoddzielałPolskęodCzechosłowa-
cji.Stalin,uznającsłusznośćitegopostulatu,zobowiązałsięwukładziepodpisanym
26lipca1944r.dojegobezwzględnegopopieraniarównieżwobecsojusznikówza-
chodnich.
EdwardOsóbka-Morawskiwprzemówieniuradiowym(z28lipca1944r.)po
razpierwszyujawniłpublicznie,iżzgodniezwłasnymicelamiwojnyPolskawyty-
czyiutrwaliswojengranicezachodnienadOdrąiNysąŁużycką”.Natomiastpre-
mierrząduemigracyjnegoTomaszArciszewskiwwywiadziedlanSundayTimesa”
(z17grudnia1944r.)oświadczył:nNiechcemyrozszerzaćnaszejgranicynazachód
tak,bywchłaniaćosiemdodziesięciumilionówNiemców.NiechcemyWrocławia
iSzczecina”
19
.Obydwastanowiskabyłypolskieizarazemjakżeróżne.Nieprzypad-
58
