Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Freudaniejestodrębnyminstynktem,leczformąmanifestacji
nieświadomychuczućwrogichiagresji.
AlfredAdler,twórcapsychologiiindywidualnej,sądził,żedążenie
domocy(wywyższaniasię)niejestwrodzone,leczpowstajeirozwija
sięjakokompensacjapoczucianiższościdoznawanegoporazpierwszy
przezdzieckowewczesnymokresieżycia,gdytylkozauważy,żenie
umiezrobićwłaściwieniczegorówniedobrze,jakjegorodziceiinne
osobydorosłezjegootoczenia.Zgodniezkoncepcjądziałania
ludzkieodtąduruchamianeiukierunkowaneprzezowodążenie
dowyższości.Istniejejednakrównieżinna,wyższasiłamotywacyjna,
bardziejzdrowa,służącabowiemczęstonietylkocelom
indywidualnym,lecztakżespołecznymjestniądążeniedoperfekcji.
Wteoriitejchybaporazpierwszywpsychologiiakcentujesię
obronnąwzględemwłasnegoegofunkcjęrywalizacji.Adler
przeciwstawiawszakceleegoistyczne,którymsłużyrywalizacja,
celomspołecznyminspirowanyminnymczynnikiemmotywacyjnym.
Niektórzypsychologowieuważają,żetakieprzekonanieniejest
wpełniuzasadnione,gdyżzarównodążeniedowyższości,jak
idążeniedoperfekcjimogąpomnażaćwspólnedobroalbomieć
charakteraspołeczny,atakżebyćprzejawemosobowościzdrowej
ineurotycznej.
WładysławWitwickiwswojejteoriikratyzmu8przyjmuje,żeróżne
złożonestanyuczuciowemożnawyprowadzićzjednejogólnejzasady,
tj.wrodzonegodążeniadopoczuciamocybędącegofundamentem
całegożyciapsychicznego.Możeonorównieżsłużyćdowyjaśniania
wszystkichinnychfaktówidyspozycjipsychicznych.Człowiek
ambitnynieznosipoczuciawłasnejniemocyipragniewyniesieniasię
nadinnychorazwoczachinnych.Każdemuzaspokojeniuambicji
towarzyszyuczucieprzyjemne,którenazywaonkratycznym(odgrec.
kratossiła,moc);wiążesięono,takjakuAdlera,
zprzezwyciężaniempoczucianiższości.DlaWitwickiegoambicjajest
instynktem,czegodowodzićmapowszechnośćjejwystępowania.
Równieżwspółcześniewieleosóbposługujesięargumentem
powszechnościwystępowaniarealnegozjawiskaspołecznego,jakim
jestrywalizacja,dlauzasadnieniaswojegoprzekonaniaojej
wrodzonymcharakterze,zazwyczajnazywającjenaturalnym.Przytym
niektórzy,jakdawniejWitwickiczyBovet,skłonniwiązać
zprzyjemnością.Innizaś,jakkiedyśMacDougall,zuczuciem