Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1
Okilkuznaczeniachrywalizacjiważnych
wnamyślenadjejwychowawcząrolą
1.5.Rywalizacjajakowewnętrznynapęd
ludzkiejaktywności
SzybkirozwójnaukprzyrodniczychwXIXwieku,azwłaszcza
osiągnięciaKarolaDarwinaprzyczyniłysiędorozwojumyśli
psychologicznej.Wswojejteoriipowstawaniagatunkówprzyznawał
onrywalizacjirolęwyjątkową,jakowewnętrznegonapęduaktywności
każdejistotyżywejoraznarzędziaewolucjisłużącegoadaptacji
dozmieniającychsięwarunkówżycianaZiemi.Racjonalnie
uzasadniałotouznaniedążeniaczłowiekadoprzewyższaniainnych
jakosiłynatury–personifikowanejprzezstarożytnychwmicie
oAresie.NaturalistycznestanowiskopsychologówzprzełomuXIX
iXXwiekuwsprawiepochodzeniarywalizacji,wielorako
przekształcane,znajdujedodziświeluzwolenników.Zgodnieznim
procesykulturowe–wczesnasocjalizacjaiwychowanie
–obłaskawiająioswajajądzikąegoistycznąnaturęczłowieka,
wytwarzająwięzimiędzyludzkie,ucząaltruizmu,kształtująnasze
człowieczeństwo.Działanierywalizacyjnejsiłynaturynigdynie
ustaje.Zatemzawszeistniejeryzyko,żewymkniesięonaspod
kontrolispołecznejiodkryjeswojeniszcząceoblicze;możenawet
doprowadzićludzkośćdosamozagłady.
WprawdzieDarwin,zwracającuwagęnawystępowaniewspólnych
biologicznychinstynktówuczłowiekaizwierzątwyższych,głównie
naczelnych,sugerował,żeobokrywalizacjinależądonichrównież
m.in.wdzięcznośćiwspaniałomyślność,tojednaktęmyślwjego
czasachzignorowano.Dużopóźniejpojawiłasięrefleksja,
żerozumienieDarwinowskiejteoriipochodzeniagatunkówwyłącznie
nazasadziewalkisłużącejselekcjidorozroduorganizmów
silniejszych,lepiejprzystosowanychdowarunkówżyciawdanym