Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wniniejszychrozważaniach,zgodniezXIX-wiecznymidefinicjami,zaza-
bawkęzostałuznanyprzedmiotwykonanycelowodozabawy.Słownikjęzyka
polskiegoSamuelaBogusławaLindez1814rokuzabawkamiokreślał:uzabaweczki,
którymidziecisiębawią,lalkiitp.”7.Natomiast,definicjazabawkiznajdującasię
wSłownikujęzykapolskiegozroku1861makilkaznaczeń.Zpunktuwidzenia
naszychrozważań,ważnesądwa:pierwsze-uprzedmiotdozabawy,rozrywki”
idrugie-urzeczdrobna,umyślniedlazabawydziecirobiona,np.lalki,koniki
itp.”8.Wsłownikutymmożnarównieżznaleźćokreślenieuzabaweczka”-zkwa-
lifikatoremupieszcz.[Ż]zabawka”
9
.WSłownikujęzykapolskiegopodługLindego
iinnychnowszychźródełErazmaRykaczewskiegoz1866rokuterminzabawka
matakżedwaznaczenia.Pierwsze:uzdrob.małazabawa,małarozrywka”
,dru-
gie,uto,czemsiędziecibawią.Kupiłemmudrewnianegokonikanazabawkę”10.
W1869rokujedenzprzewodnikówhigienicznychpodawał,żeuprzedmioty,
któredzieciomdozabawysłużą,nazywamyzabawkami”11.ZkoleiSłownikjęzyka
polskiegoz1927roku,podredakcjąJanaKarłowicza,AdamaKryńskiegoiWłady-
sławaNiedźwiedzkiego,zabawkąokreślałuprzedmiotdozabawianiadzieci,cacko,
zabaweczka,np.konik,lalka"
12
.Celemzabawekbyłoudostarczeniedzieciom
przyjemnychwrażeń,przyczyniającychsiębądźtopośrednio,bądźbezpośrednio
dopomyślnegorozwojuwładzfizycznychiumysłowych”13.
Publikacjaniniejszamacharakterinterdyscyplinarny.Należyjednakpod-
kreślić,iżzostałaprzygotowanawperspektywiehistoryczno-pedagogicznej.
Autorkiskupiłysięnaproblematycezabawekdziecięcychotrzymywanych
wokresieświątBożegoNarodzeniaiichwychowawczymznaczeniu.Tradycje
7SłownikjęzykapolskiegoprzezM.S.B.Linde,t.VI,U-Z,Warszawa1814,s.592.
8
Słownikjęzykapolskiego,obejmującyopróczzbioruwłaściwiepolskich,znacznąliczbę
wyrazówzobcychjęzyków[ś]dopodręcznegoużytku,cz.2,P-Ż,Wilno1861,s.2063;Zhasłem
tymkorespondujenastępnewkolejności:uZabawkowy,[Ż]służącydozabawienia,odzabawek
dziecinnych”
9Tamże.
,tamże,s.2063.
10
E.Rykaczewski,SłownikjęzykapolskiegopodługLindegoiinnychnowszychźródeł,t.II,Ber-
lin-Poznań1866,s.1056.
11
Przewodnikwzdrowympielęgnowaniudzieciodprzyjścianaświatażdodojrzenia,skreślony
przezprzyjacieladzieci(lekarza),Lwów1869s.84.
12Słownikjęzykapolskiego,red.J.Karłowicz,A.Kryński,W.Niedźwiedzki,Warszawa1927,
z.44,s.17.
13
R.Rogożewski,Jakiezabawkikupowaćdzieciom,uDziecko”1913,nr9,s.533;por.K.Ka-
bacińska-Łuczak,M.Nawrot-Borowska,Dziecięcezabawkiświątecznewświetlewybranychźródeł
ikonograficznychzIIpołowyXIXipoczątkuXXwieku,uStudiaEdukacyjne”2017,nr46.Porównaj
równieżwspółczesną(najpełniejszą)definicjęzabawkiautorstwaJanaBujaka:uprzedmiotmaterialny
specjalniewykonanydocelówzabawowych,któryzawierawsobietreścikulturowewłaściwejdla
niegoepokilubepokminionychzzakresukulturymaterialnej,duchowejlubspołecznejiprzeka-
zujejewsposóbbudzącyokreślonepostawyludyczne,azaichpośrednictwem,kształtujerozwój
fizyczny,psychicznylubemocjonalny”
,[w:]J.Bujak,ZabawkiwEuropie.Zarysdziejów-rozwój
zainteresowań,Kraków1988,s.15.
11
