Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Częśćpierwsza.Komentarz
zepsucia,cozauważyłjużZdziechowski).Gnatowskiwstudiumpodejmujepró-
bęnakreśleniaaktualnejsytuacjiliteraturyrealistycznejweFrancji(którąma
zaumatkę”wszelkichprądówliterackich,rozprzestrzeniającychsięnastępniepo
Europie);poczymstarasięusytuowaćpisarstwoPaulaBourgetanatlewspół-
czesnychprądówartystycznych.Zafascynowanytworzonymiprzezpisarzapor-
tretamipsychologicznymibohaterów,którychniefortunnewyborymoralne
zepchnęłynamanowce,wysokooceniatakżezawiłesplotyfabularneirozmaite
ciągizdarzeń,wktórewikłająsięgłównepostaci.Jednaknanajwiększąpochwałę
publicystyzasługujeprzesłaniepowieściBourgeta,zktóregowynika-jakudo-
wadniaGnatowski-silnapotrzeba,anawetkoniecznośćtrwaniaprzywierze,
BoguiKościelekatolickim,któresąjedynymoparciemprzeciwzłukryjącemu
sięnietylkowzewnętrznymświecie,aleiciemnejstronienaszegoumysłu.
Wartozaznaczyć,iżwponiższymzbiorzetekstówpostanowionopodzielić
studiummiędzyblokitematyczne,tłumacząctędecyzjęproblematykąwnimpo-
dejmowaną.Drugaitrzeciaczęści,wktórychGnatowski,skupionynaBourgecie
ijegopowieściach,wykonujepracękrytyczno-literacką,trafiądoblokuLiteratura
isztuka,zkoleipierwszaczęśćstudiumtoprzedewszystkimanalizaaktualnej
sytuacjipolitycznejispołecznejweFrancji,dlategowydawałosięnaturalnym,że
powinnaznaleźćsięwostatnimblokutematycznymzbioru.
WwydrukowanymprzezuBibliotekęWarszawską”w1905r.artykulept.Nie-
dokonanyutwórLeonardadaVinci,ks.Gnatowskisnujebiograficznąopowieść
ogenialnymartyścieczasówodrodzenia,umieszczającgonatleepoki,wktó-
rejżył.Barwne,plastyczneobrazydworskiegożyciaWłochmieszająsiętutajze
słowamiuznania,anawetzachwytunadnieprzeciętnymtalentemdaVinciego,
obejmującymwieledziedzinsztukiinauki.Prałatjesttupotroszehistorykiem,
potroszebiografistą,apotroszearbiterelegantiarum.
Punktemwyjściaartykułuidziełem,wokółktóregopublicystakreślisylwet-
kęLeonarda,jestPomnikkonnyFrancescaSforzy,legendarna,frapującabadaczy,
nieukończonanigdyrzeźbaMistrza,tworzonanazamówienieLudwikaSforzy,
synaFrancesca.Gnatowskiwciąganaswdetektywistycznąopowieśćotymeta-
pieżyciadaVinciego,podążająctropemdoniesieńiploteknatematrzeźbyitego,
comogłosięzniąstać.Zachowałysięjedynieszkiceorazstudiumkonia,któ-
reGnatowskiszczegółowoopisuje.Cospowodowało,żedaVincikilkukrotnie
decydowałsięnazmianępozycjiwierzchowca?Czyniebyłzadowolonyzefek-
tów?Ostatecznie,pokilkulatachżmudnejpracy,zagrożeniewojnąsprawiło,że
zapasbrązuprzygotowanynaodlewposąguzostałspożytkowanynazbrojenie.
Zarównopomnik,jakiinnelegendarnedzieło,BitwapodAnghiari,mogącestać
sięjednymiznajwiększychdziełsztuki,pozostałynieukończone,alejednocze-
śnieodcisnęłyswojepiętnonahistoriisztuki,inspirującpóźniejszychmistrzów
pędzla(chociażbyPeteraPaulaRubensa),intrygująctakżebadaczywielewieków
później,wtympolskiegoksiędza.
