Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
StanisławObirek
TrudnościNiemcówniedziwią,owszem–przypominająnaszepolskie
problemy.JednakzaskoczeniebudzisposóbradzeniasobiezpamięciąZagła-
dypowstałegow1948rokuPaństwaIzrael.Opisałgowsposóbnajbardziej
wnikliwyTomSegev,wnapisanejpohebrajskuw1991rokuksiążceSiódmy
milion,któraukazałasięostatniorównieżwpolskimtłumaczeniu44.W2002
rokuIdithZertal,właściwiebardziejpublicystkaniżhistoryczka,opubliko-
wałaksiążkęNaródiśmierć.ZagładawdyskursieipolityceIzraela,wktó-
rejpoddałazdecydowanejkrytycesyjonistycznąwykładniępowstaniaIzra-
ela.DlaZertalszczególnieproblematycznymbyłoużycieprzezBenGuriona
procesuEichmannaw1961rokudlalegitymizacjiideologiisyjonistycznej45.
KsiążkawzbudziławIzraeluzrozumiałyopórzawodowychhistoryków,któ-
rzyzarzuciliZertaldalekoidąceuproszczeniainadinterpretacjęźródeł.Na-
tomiastksiążkaSegevawyróżniasięnatleinnychpublikacjiwyważonymosą-
demiprezentacjąróżnychstanowisk.Otóżjegozdaniem„Historiabolesnej
konfrontacjiIzraelazZagładą,jestopowieściąoniepewnejtożsamości.Wizja
Zagłady,jakąstworzylisobieIzraelczycy,ukształtowałaichkoncepcjęsamych
siebie;równocześniezmiennyobrazsiebiesamychzmieniałichpoglądnaZa-
gładęizrozumieniejejznaczenia”46.WprzekonaniuTomaSegeva,dopiero
historycznydystansumożliwiłIzraelczykomopiszjawiskaZagłady:„Musiało
minąćniemalcałepokolenie,bywhistoriografiiizraelskiejpojawilisięuczeni
zdolnipodjąć–czasemudaną–próbęoddzieleniaZagładyodswoichoso-
bistychbiografii,spojrzećnaniąjakonaczęśćhistoriiibadaćbezapologety-
kiibezideologii”47.Dopodobnychwnioskówdochodzibadaczkaliteratury
izraelskiej,analizującapodróżepisarzyizraelskichdoPolski–kraju,gdzie
wydarzyłasięZagłada48.Jejzdaniemtepodróżesączęściąprocesuszukania
iodnajdywaniatożsamości.Ronenpisaławewcześniejwydanymeseju,ito
zarównowjęzykuangielskim,jakiwtłumaczeniunajęzykpolski:„Opisana
podróżniejestjedyniegeograficznie-turystycznymprzedsięwzięciem,lecz
wyprawąwgłąbhistorii,szlakiemwspomnieńistereotypów.Bolesnąpodróżą
dotego,cojużnieistnieje,aniekiedyteżpodróżąwgłąbwłasnegotja’
,które
wpewnymsensiekształtujesięnanowo”49.Jestrzecząoczywistą,żewprzy-
padkumłodegopaństwaIzraelproblematykaZagładystałasięjednymzmi-
tówfundującychjegoistnienieilegitymizację.Konkretnymprzejawemkształ-
towaniategomitusątzw.marszeżywych,czylipielgrzymkimłodychŻydów
zIzraelaiStanówZjednoczonychdoobozówkoncentracyjnychnaterenie
Polski.JakpiszeMichałSobelman,„trudnouwolnićsięodprzeświadczenia,
44
T.Segev,Siódmymilion,przeł.B.Gadomska,Warszawa2012.
45
I.Zertal,Naródiśmierć.ZagładawdyskursieipolityceIzraela,przeł.J.M.Kłoczowski,
46
47
Kraków2010.
T.Segev,Siódmymilion…,s.8.
Tamże,s.370.
48
S.Ronen,Polin.ALandofForestsandRivers.ImagesofPolandandPolesinContemporary
HebrewLiterature,Warszawa2007.
49
Taż,Wposzukiwaniupustki.PodróżedoPolskiwewspółczesnejliteraturzeizraelskiej,
Kraków2001,s.41.
