Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
PamięćZagłady–brzemięiszansa
23
żeizraelskamłodzieżnieprzyjeżdżadoPolskizafascynowanajejhistorią,lecz
przedewszystkimnacmentarznarodużydowskiego”50.
PamięćoZagładziewStanachZjednoczonychwsposóbnajbardziejprze-
nikliwyopisałPeterNovickwksiążceHolokaustwżyciuamerykańskim,wktó-
rejdokonałszczegółowejrekonstrukcji,zmieniającegosięwczasiestosunku
Amerykanów,aszczególnieamerykańskichŻydów,doZagłady51.Jakwyni-
kazprzedłożonychprzezniegoźródeł,problematykaZagładybyłanajpierw
marginalizowana,apóźniejstałasięcentralnymzagadnieniemwżyciuame-
rykańskichŻydów.Owoprzesunięcieakcentudoprowadziłodopowstania
instytucjipielęgnującychpamięćoHolokauścieidowykształcenialicznych
kadrspecjalistówodpamięciHolokaustu.Najbardziejznanymprzykłademtej
koncentracjiuwaginaHolokauściebyłootwarciew1993rokuMuzeumHolo-
kaustuwWaszyngtonie.ZdaniemPeteraNovicka,podstawowympowodem
skłaniającymamerykańskichŻydówdoskupieniauwaginaproblematyceZa-
gładyjestichposzukiwanietożsamości,aściślejmówiąc,elementówróżni-
cującychichwstosunkudoresztyspołeczeństwaamerykańskiego.Pomimo
znacznegozróżnicowaniaŻydówmieszkającychwStanachZjednoczonych
to,coichłączy,toświadomośćwspólnychkorzeniwEuropie.Właśniedlate-
go,powiadaNovick:„Holokaust,jakodosłowniejedynywspólnymianownik
tożsamościamerykańskichŻydówpodkoniecXXwiekuzaspokoiłpotrzebę
wspólnegosymbolu”52.Niedziwiwięc,żepodobniejakwprzypadkumłodych
Izraelczyków,pielgrzymkiżydowskiejmłodzieżyzeStanówZjednoczonych,
stałysięważnymelementembudowaniaichżydowskiejtożsamości.SamPe-
terNovickmadużowątpliwości,czyjesttosposóbodpowiedniiwswojej
książceprzywołujelicznegłosyintelektualistówżydowskichżywiącychpo-
dobnewątpliwości.Obecniesątojednakgłosyodosobnione,podobniezresz-
tąjestwIzraelu.
Teologicznaperspektywapamięci
Wpolskiejdebaciepublicznejdużomiejscazajmujeodwoływaniesiędotzw.
nauczaniapapieskiego.Piszęotzw.nauczaniu,gdyżdokładnieniewiadomo,
comająnamyślipublicyści,politycy,anawetnaukowcy,którzychętnieod-
wołująsiędotekstówJanaPawłaII.Właśnieztegopowoduuważam,żewar-
toprzywołaćniektóreprzynajmniejwypowiedzipolskiegopapieżanatemat
sposobówpamiętaniaoZagładzie.Najważniejszą,jakmisięwydaje,zprób
podjętychprzezKościółkatolickizapontyfikatuJanaPawłaII,byłogłoszony
w1998rokudokumentwatykańskiejKomisjidosprawKontaktówReligijnych
zJudaizmem.Jegoznamiennytytułbrzmi:„Pamiętamy:refleksjenadSzoah”53.
50
M.Sobelman,Czasżydowskichduchów,„Znak”2012,nr6,s.19.
51
P
.Novick,TeHolocaustinAmericanLife,NewYork2000.
52
53
Tamże,s.7.
R.J.Weksler-Waszkinel,Pamiętamy.RefleksjenadSzoah,[w:]tegoż,Zgłębiająctajemnicę
Kościoła…,Kraków2003,s.346–355.
