Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
19
opisać.Celemmojejanalizyjestzrekonstruowanieschematówwykorzystywanych
wprzedstawianiusytuacjispołecznychinatejpodstawiestaramsięokreślić,jaki
ogólnyobrazspołeczeństwajestprzezniegenerowany,zwłaszczazaś,jakjest
widzianastrukturaspołeczna,jaksąwyodrębnianewiększecałościspołeczne
iwjakichpozostająrelacjach.Poszukiwanieschematów,któresąwykorzystywa-
newtakwłaśnierozumianymobrazowaniurzeczywistościspołecznej,wydajemi
sięzadaniemszczególnieistotnymwpolskichwarunkach.
Polskiespołeczeństwoprzezcałyokreskomunizmubyłowłaściwiepozba-
wionemożliwości„przeglądaniasię”wmediachmasowychibudowaniaade-
kwatnegowyobrażeniasamegosiebie.Poddanecenzurzeiinnymmechanizmom
kontrolimediabudowaływznacznymstopniuwyidealizowany,nierzeczywisty
obrazspołeczeństwa(Strzelecki1989)iwrezultacieschematypozwalające
myślećcałościowoospołeczeństwiebyłybardzoograniczone.Wtejsytuacji
niezwykleinteresującejestpytanie,nailemediaprzyczyniająsiędowzbogaca-
niatychschematów.
Pojęciem,którewmoimprzekonaniupozwalauchwycićtewłaśniecechy
obrazowaniarzeczywistościwdyskursie,jest„stereotypowadefinicjasytu-
acji”,kategoria,którązwielkimpowodzeniemstosowałwswoichbadaniach
WinicjuszNarojek.Najpierwwięcscharakteryzujęsamątękategorię,byna-
stępniepokazać,jakmożnająstosowaćwanaliziemedialnegodyskursu,
przedewszystkimdyskursuwiadomości,któryjestgłównymprzedmiotem
podjętejprzezemnieanalizy,bynastępnieodnieśćtopojęciedoszerzejrozu-
mianego–dyskursuradiomaryjnego.
Stereotypowadefinicjasytuacji
Stereotypowądefinicjęsytuacjinajogólniejmożnaokreślićjakoutrwalony
wświadomościzbiorowejschematujmowaniasytuacjispołecznych
12.Jeżeli
definicjasytuacjijestokreślonymsposobempostrzeganiarzeczywistościspo-
łecznejprzezjednostkę,tostereotypowadefinicjastanowischemat,któryjest
przezniąwykorzystywanywprocesieodczytywaniakonkretnychsytuacji
13.
12PojęcietoWinicjuszNarojekwprowadzawpracy:Społeczeństwootwartejrekrutacji.Próba
antropologiiklimatustosunkówmiędzyludzkichwewspółczesnejPolsce(1980,s.77in.);kategoria
tajesttakżewykorzystywanawjegoinnychpracach,zwłaszcza:Strukturaspołecznawdoświad-
czeniujednostki.Studiumzsocjologiiwspółczesnegospołeczeństwapolskiego(1982)orazSocjali-
stycznewelfarestate.StudiumzpsychologiiPolskiLudowej(1994).
13Pojęcie„definicjisytuacji”jestwykorzystywanewwielunurtachsocjologii,takichjak:sym-
bolicznyinterakcjonizm,fenomenologiaczyetnometodologia,aidea,żewkulturzefunkcjonują
niejakogotowe,nabywaneprzezjednostkiwtokusocjalizacjidefinicjesytuacji,pojawiłasięwraz
zsamymtympojęciem,wprowadzonymdosocjologiiprzezWilliamaI.ThomasaiFlorianaZna-
nieckiego.Definicjesytuacjimogąbyćrozpatrywanezróżnychpunktówwidzenia,pojęcietomoże
funkcjonowaćwróżnychkontekstachteoretycznych,wniniejszymtekścieopieramsięnaujęciu
zaproponowanymprzezWinicjuszaNarojka,gdyżonowydajemisięnajbardziejstosownedo
analizytekstówprasowych.
