Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
STEREOTYPOWADEFINICJASYTUACJIWANALIZIE
DYSKURSU
Wkręguanalizydyskursu
Wewspółczesnejhumanistycesłowo„dyskurs”stałosięniezwyklepopular-
ne,jestużywanewróżnychkontekstachiwkonsekwencjinabieraróżnychod-
cieniznaczeniowych.Nawetjednakwobrębiebadańokreślanychjakoanaliza
dyskursuniezostałojednoznaczniezdefiniowane.Dyskursjestwtychbada-
niachrozumianyjakozdarzeniekomunikacyjneiwtakimogólnymznaczeniu
możebyćanalizowany,pozatymjednakmówisięodyskursiejakopojedyn-
czym,konkretnymwydarzeniu(np.określonejrozmowie),alboteżcałejkatego-
riitakichwydarzeń,awtedychodziopewnetypydyskursu,takiejaknp.poli-
tycznyczymedyczny(vanDijk2001a).
Ztymostatnimrozumieniemjestzwiązanepojęcie„wspólnotydyskursyw-
nej”.Jejistotą–jakpiszeStanisławGajda–jest„budowaniewłasnegoświata
społecznego,któregojądrostanowiwspólnotaideowo-kulturowazbudowanana
określonejwizjiświata”(Gajda2001,s.8).Oistnieniutakiejwspólnotydecy-
dujezespółnormczyreguł,podzielanychprzezjejuczestnikówiwykorzysty-
wanychwprocesachkomunikacji.Oznaczato,żeużytkownicytegosamego
językanarodowego(tworzącywspólnotękomunikacyjną)mogąuczestniczyć
wróżnychwspólnotachdyskursywnych,którekierująsięsobiewłaściwymi
normami.Regułytemożnazatemusytuowaćpomiędzyjęzykiemimową,wi-
dziećwnichrodzajfiltru,którypowoduje,żeogólnezasobyjęzykowesą
wokreślonysposóbwykorzystywane
5.
Opisregułcharakterystycznychdladyskursuniejestzadaniemłatwym,zwa-
żywszy,jakzłożonejestsamotozjawisko.Stwierdzenie,iżdyskursjestzdarze-
niemkomunikacyjnym,oznacza,żezapomocąjęzykasąprzekazywaneidee
iprzekonania,atoodbywasięwramachokreślonychsytuacjispołecznych.
Wyróżniasięwzwiązkuztymprzynajmniejtrzypodstawowewymiarydyskur-
su:językowy,interakcyjnyipoznawczy.Wkażdymztychwymiarówmożna
poszukiwaćjakichśregułdecydującychojegospecyfice(vanDijk2001a).
5IreneuszBobrowskiproponuje,bydyskursemnazywaćwłaśnieteregułyiuznaćjezaele-
mentkompetencjikomunikacyjnej(Bobrowski2004).
