Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
waniatakichpostawitakichdziałań,któretworząwarunki,wjakichdemokra-
cjaniemaszanssięrozwijać.
Przyglądającsiętejwizjiświataspołecznegoipoddającjądalszejanalizie,
możemyjednocześniestwierdzić,żejestonazbudowanawoparciuotakiekate-
goriepoznawczeitakieschematy,któresągłębokozakorzenionewmyśleniu
potocznym.Mamtunamyślinietylkoto,żewpotocznymmyśleniuzazwyczaj
jesteśmyskłonniwyjaśniaćzachodząceprocesyprzezodwołaniesiędoludzkiej
woli(zpominięciemsystemowychuwarunkowańipowiązań),aletakżeto,że
wbadanymdyskursiesąwykorzystywaneschematy,jakiewytworzyłysięjesz-
czewczasachPRLibyłyzwiązaneztypowymiwtedystrategiamidziałania,
iktórerozpowszechniłysięwwarunkach,gdyblokowanomożliwościoddolne-
go,niezależnegoodpaństwawytwarzaniastrukturspołecznych.Strategiete
izwiązaneznimischematyujmowaniasytuacjispołecznychzostałydobrze
opisaneprzezsocjologów.Współczesnebadaniapokazująteż,żepomimozmian
ustrojowychnadalsąreprodukowane.Oznaczato,żedyskursradiomaryjnyjest
głębokozakorzenionynietylkowodziedziczonejpoPRLmentalności,lecz
takżewbieżącejpraktycespołecznejiobecnymspołecznymdoświadczeniu.
Paradoksalnie,głośnodeklarująceantykomunistycznenastawienieśrodowisko
budujeswojewyobrażenierzeczywistościspołecznej,wyrastaiwjakimśsensie
podtrzymujeteschematypoznawcze,któreukształtowałysięjeszczewPRL
istanowiąniewygodnedziedzictwotamtejepoki.Zakorzenienietejwizjiświata
wstrukturachpotocznychdecydujejednocześnie–wmoimprzekonaniu
–opowodzeniuiatrakcyjnościwwieluśrodowiskachradiomaryjnegodyskursu,
któryokazujesięłatwydoprzyjęciaiopanowania.Odwołujesiębowiemdo
codziennegodoświadczeniaodbiorcyitego,jakonsamzwykłtodoświadczenie
organizować.Problempoleganatym,żegdytesameschematystająsiępodsta-
wąwytwarzaniauogólnionego,syntetycznegoobrazuświataspołecznego–jak
tomamiejscewdyskursieRM–wytwarzasięobrazwznacznymstopniuzafał-
szowanyizmitologizowany,którypogłębianieufnośćwżyciupublicznymijed-
nocześniewytwarzadużązależnośćodwłasnejwspólnoty.
Fakt,żedyskursradiomaryjnyjesttakgłębokozakorzenionywmyśleniu
potocznym,powoduje,żeopisizrozumienietegozjawiskamaznaczenienie
tylkozewzględunaniesamo.Możnawnimbowiemdostrzeccechy,któretutaj
występująwdużymnatężeniu,alektóremożnatakżeodnaleźćwinnychdys-
kursach,iktóreutrudniająbudowaniesferypublicznejwPolsce.
Książkaskładasięzczterechrozdziałów.Wpierwszymprzedstawiamzasto-
sowanąwanaliziemetodę,wktórejgłównąrolęodgrywazaczerpnięteodWini-
cjuszaNarojkaidostosowanedopotrzebanalizymedialnegodyskursupojęcie
„stereotypowejdefinicjisytuacji”,kategorii,którapozwalauchwycićpewne
trwałeschematywykorzystywanewpostrzeganiusytuacjispołecznychina
podstawiektórejmożnadochodzićdozrekonstruowaniaogólnejwizjistruktury
społecznejwdanymdyskursie,atakżeprzewidywaćpostawy,jakieztakzdefi-
niowanymisytuacjamispołecznymiwydająsiękompatybilne.Wdrugimroz-
