Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.Wposzukiwaniupodstawkodówwizualnych
25
równoległe.Przykład(b)zawierawięcejcechdefinicyjnychsześcianu,poka-
zujebowiemprzynajmniejjednąścianęzbliżonądokwadratu,alemimoto
jesteśmymniejpewni,żejesttosześcian,zewzględunasposóbpołączenia
kwadratuitrapezu.Brakpewnościwynikastąd,żefigura(b)możebyćzinter-
pretowanajakosześcian,atakżejakopłaskikwadratzdaszkiemwkształcie
trapezu.Jakzatemrozwiązujemytękłopotliwąsytuację?Wgruncierzeczy
wszystkozależyodprzyjętegozałożenia.Jeślifigura(b)jestsześcianem,to
to,cowidzęjakotrapez,wrzeczywistościjestkwadratem.
Przykład(c)zawieranajwięcejcechdefinicyjnychsześcianu,aleparadok-
salniemamynajmniejpewności,żepatrzymynasześcian.Takotosprawa,
którawydawałasięprosta,zaczynasiękomplikować.Przekonujemysię
bowiem,żeimwidokmamniejcechdefinicyjnychsześcianu,tymlepiejten
sześcianobrazuje.Czytakjestwkażdejsytuacjipercepcyjnej?Zapewne
wwiększościznich.Byćmożetajemnicakluczainterpretacyjnegotkwi
wbiedermanowskiejorientacjikanonicznej,czylinajbardziejtypowymprzed-
stawieniuobiektuwizualnego(por.Biederman1987).Takczyinaczej,umy-
słoweprocesy,któresąodpowiedzialnezainterpretacjęwidzianegokształtu
obiektuiktórestanowiąpodstawęjegoidentyfikacjiwizualnejilokalizacji
przestrzennej,określasięwpsychologiijakokategoryzacjępercepcyjną,zaś
wsztukachplastycznychjakofigurację.
Przykładykwadratowychpłytiaksonometrycznychsześcianówpoka-
zują,żeuzgadnianiekształtukonkretnegowidokuzpojęciowymwzorcem
jestzarazemrozpoznawaniemrelacjiprzestrzennych.Zjednejstronywiem,
żeto,cowidzęjakoromb,jestkwadratowe,oileprzyjmę,żekwadrattenleży
naziemiwpewnejodległościodemnie.Zdrugiejstrony–wiem,jakiemiej-
scewprzestrzeniwzględemmniezajmujekonkretnapłytachodnikowa,jeśli
tylkoprzyjmę,żewidzianyprzezmojeokorombjestwrzeczysamejkwadra-
tem.Odpowiedźnapytanie:„czymjestto,cowłaśniewidzę?”jestwarunko-
wanazałożeniemokreślonegokontekstuprzestrzennego.Kiedypytam:„gdzie
tojest?”,odpowiedźbędzieuwarunkowanaprzyjęciemzałożeniacodotego,
czymjestto,colokalizuję.
Przeanalizujmykolejnyprzykład.
Rycina3bróżnisięod3atym,żewyeliminowanoświatłocień.Została
zniejzatemusuniętaważnainformacjaostosunkachprzestrzennychmiędzy
poszczególnymilistkami.Rycinę3bmożemyinterpretowaćjakoukładpoli-
morficznychelementównapłaszczyźnielubjakoukładelementówizomor-
ficznychwprzestrzeni.Teoretyczniemożnabyrozpatrywaćjąjeszczejako
układelementówpolimorficznychwprzestrzeni.Sytuacjatakajestoczywi-
ściemożliwa,alezarazemnierozwiązywalnapercepcyjnieprzyzachowa-
niujednegopunktuobserwacji.Niechętniejednakgodzimysięnato,żenie
wiemy,cowidzimy.
