Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Kilkauwagorozwojuinstytucji
RozdziałI.
Pojęcieifunkcjeobronykoniecznej
1.Kilkauwagorozwojuinstytucji
Współczesnykształtinstytucjiobronykoniecznejjestwynikiem
wielowiekowejewolucji.Niejestwszakżenaszymzamierzeniempróba
przedstawieniagenezyirozwojuhistorycznegotejinstytucji.Ekskur-
sjewprzeszłośćczynionesąotyletylko,oilemożesiętoprzyczynić
dolepszegozrozumieniawspółczesnegokształtuobronykoniecznej,
jakteżwyjaśnieniagenezyróżnicpoglądówwyrastającychnatleich
wykładniistosowania.Mająonecharakteranalityczny,aniechronolo-
gicznyipodporządkowanesągłównemuzamierzeniu,jakimjestwy-
kładniaprzepisównormującychobronękoniecznąwobowiązującym
polskimprawiekarnym.
Powszechnieprzyjmujesię,żepierwszeuzasadnienieprawado
obronykoniecznejdałprawnikrzymskiMarekTuliuszCycerowsłyn-
nymprzemówieniuwobronieMilonawsłowach:UEstenimeanonscripta
sednatalex,quannonlegimusnecdedicimus,sedhausimusetarripuimus,quod
vimvirepellerelicet”(istniejebowiemowoniepisane,leczwrodzonepra-
wo,któregosięnieuczymyaninieczytamy,alektóreprzyjmujemyiktó-
reakceptujemy,iżsiłęsiłąodeprzećwolno).Tezata,przyjętawźródłach
prawarzymskiego
1
,przetrwaławiekiidodzisiajczęstopowoływanajest
dlauzasadnieniaprawadostosowaniaobronykoniecznej.
WedługkoncepcjiCycerona,prawodoobronykoniecznejwyni-
kaznaturyczłowiekainiewymagażadnychuzasadnień(lexnata).Jest
1
WDigestachJustynianaczytamy:Uvimvidefendereomneslegesomniaqueiurapermittunt”(45,4D.IX.2).
Szerzejnatentematpor.C.Giofredi,IlPrincipidelDirittoPenaleRomano,Turyn1970,s.91–93.
11
